Yeni HIV vakaları beş yıldır düşmüyor

Amsterdam UMC bünyesindeki HIV İzlem Vakfı (SHM), önümüzdeki yıllarda yeni enfeksiyonların yeniden artmasından kaygı duyuyor. Üniversite hastanesinde enfeksiyon hastalıkları uzmanı ve SHM Direktörü Marc van der Valk, bu gidişatı ‘kaygı verici’ diye nitelendiriyor.

Van der Valk’a göre eğilim hâlâ tersine çevrilebilir. Bunun için HIV testlerinin yaygınlaştırılması, tedavi ve bakıma erişimin iyileştirilmesi ve enfeksiyonu önlemeye yönelik araçların güçlendirilmesi gerekiyor.

Tanı almayan bin 600’den fazla kişi

Vakıf, 2024 sonunda Hollanda’da HIV ile yaşadığının farkında olmayan yaklaşık 1.610 kişi bulunduğunu tahmin ediyor. Bir önceki yıl bu sayı 1.545’ti.

Bu kişiler tedavi görmedikleri için, virüsü farkında olmadan başkalarına bulaştırma riski taşıyor.

Enfeksiyon en çok erkeklerle seks yapan erkeklerde

Yeni HIV tanısı alanların bir kısmında virüsü kısa süre önce kaptıkları anlaşıldı. Tanıdan bir yıl önce yaptırdıkları testler negatif çıkmıştı.

Son enfeksiyonların yüzde 42’si erkeklerle seks yapan erkeklerde görüldü. Bu oranın 2020’de yaklaşık yüzde 35 olduğu belirtiliyor. Van der Valk, enfeksiyonun erken saptanmasını olumlu buluyor ve “Bu, insanların daha sık test yaptırdığını gösteriyor” diyor.

Erkeklerle seks yapan erkekler içinde yeni vakalar ağırlıklı olarak 1980’ler ve 1990’larda doğanlarda görülüyor. Daha ileri yaştaki erkeklerde yeni tanı sayısının gerilediği bildiriliyor.

PrEP ve önleyici çalışmalara daha fazla yatırım çağrısı

HIV’le mücadele örgütü Aidsfonds – Soa Aids Nederland, hükûmeti önleyici çalışmalara daha fazla yatırım yapmaya çağırıyor. Kuruma göre, HIV’den korunmaya yönelik ilaçlara, özellikle HIV’e karşı koruyucu hap olan PrEP’e erişim iyileştirilmezse, yeni tanı sayılarının artması ve sağlık harcamalarının yükselmesi muhtemel.

Fon, risk grubunda olup da PrEP kullanmayan çok sayıda kişi bulunduğuna dikkat çekiyor. Uzun bekleme listeleri, yüksek maliyetler ve yetersiz bilgilendirme, bu boşluğun başlıca nedenleri olarak sıralanıyor.

Kurumun direktörü Mark Vermeulen, savunmasız grupların HIV’in bulaşma yolları konusunda daha iyi bilgilendirilmesini ve cinsel yolla bulaşan enfeksiyon testlerinin daha kolay ulaşılır hâle getirilmesini istiyor.

HIV artık kronik ama risk sürüyor

HIV, bağışıklık sistemini yavaş yavaş zayıflatan bir virüs. Zaman içinde vücut, virüs ve bakterilere karşı kendini savunamaz hâle geliyor ve bu süreçte AIDS tablosu ortaya çıkıyor.

Virüs başta cinsel temas ve kan yoluyla bulaşıyor; ortak iğne kullanımı ve geçmişte yapılan bazı kan nakilleri de önemli bulaş yolları arasındaydı.

1980’lerden bu yana dünya genelinde yaklaşık 40 milyon kişi AIDS nedeniyle hayatını kaybetti. Etkili ilaç tedavileri sayesinde HIV, Batı ülkelerinde ölümcül bir hastalık olmaktan çok, kronik bir sağlık sorunu hâline gelmiş durumda. Uygun tedaviyle HIV ile yaşayan kişiler, görece sağlıklı ve uzun bir yaşam sürebiliyor.