Emlakçılar yabancılara ev vermemeye hazır

Konut Bakanlığı adına araştırmayı yürüten Verwey-Jonker Enstitüsü, ‘gizli müşteri’ yöntemiyle 200 emlak ofisiyle görüştü. Araştırmacılar, ev sahibi gibi davranarak emlakçılardan evlerini Faslı, Türk ya da Polonyalı kiracılara vermemelerini talep etti.

Emlakçıların yaklaşık yarısı, bu talebin hukuken ayrımcılık olduğunu kabul etti ancak buna rağmen isteği yerine getirmeye hazır olduklarını söyledi. Bir önceki araştırmada bu oran yüzde 37 idi.

Yüzde 22’lik bir kesim iş birliğini tamamen reddetti. Benzer büyüklükte bir grup ise bunun yasaya aykırı olduğuna dikkat çekip son kararı ev sahibine bıraktığını ifade etti.

Araştırmacı Marcel Coenders, Dutch News’e yaptığı değerlendirmede ev sahiplerinin ekonomik kaygılar nedeniyle ayrımcılığa göz yumabildiğini anlattı: Piyasanın çok sıkışık olduğunu, regülasyona tabi olmayan kiralık daire sayısının azaldığını, emlakçıların da müşteriyi kaçırmamak için bu talepleri kabul etmeye yatkın olabildiğini söyledi. Bazı ev sahiplerinin ise tam tersine ‘yüksek gelirli oldukları ve birkaç yıl içinde ülkeyi terk ettikleri’ için yabancı uzman kiracıları özellikle tercih ettikleri belirtildi.

Meslek örgütlerine üye emlakçılarda da sorun sürüyor

Meslek derneklerine üye emlakçılar da ayrımcılıktan bütünüyle uzak değil. Bir dernek ya da meslek birliğine bağlı olan emlakçılar arasında bile, ayrımcılık talebini kabul edenlerin oranı yüzde 42 olarak ölçüldü. Yaklaşık yüzde 30’luk bir grup ise bu tür talepleri açıkça reddetti.

Emlakçılar birliği NVM, konut piyasasında ayrımcılığı kınadığını ve bununla mücadele için çalıştığını açıkladı. Kuruluş, emlakçılar için yasal bir kalite standardı getirilmesi çağrısında bulundu. Bu sayede, bile bile ayrımcılık yapan emlakçıların piyasada faaliyet göstermesinin engellenebileceği, şu anda ise NVM’den ihraç edilen üyelerin bağımsız olarak çalışmaya devam edebildiği vurgulandı.

Çevrim içi başvurularda fark ölçülemiyor

Araştırmanın ikinci ayağında, Pararius adlı kiralık konut platformundaki ilanlara farklı profillerle başvurular yapıldı. Araştırmacılar, bekar, çift ya da eşcinsel çift gibi profillerle; Türk, Faslı ya da Polonyalı isimler kullanarak toplam 3 bin 800 kez ilanlara yanıt verdi.

Bu kez, emlakçılar ve ev sahiplerinin yanıtlarında gruplar arasında belirgin bir fark tespit edilmedi. Mevcut küçük farklılıkların da istatistiksel olarak anlamlı olmadığı belirtildi.

Araştırmacılar, telefonla emlakçı üzerinden yapılan doğrudan taleplerde ayrımcılığın hâlâ güçlü biçimde görüldüğüne, ancak çevrim içi başvurularda bu farkın ölçülemediğine dikkat çekti.