Savaş uçağı projesinde kriz: Karar 17 Aralık’ta gelebilir

Konuya hâkim kaynaklar, POLITICO’ya yaptıkları açıklamada, bu tarihin aylardır tıkanan müzakereler için 'kritik eşik' hâline geldiğini söyledi.

FCAS: Avrupa’nın en iddialı savunma projesi krizde

Geleceğin Muharebe Hava Sistemi (Future Combat Air System – FCAS) projesi 2017’de başlatılmıştı. Amaç, 2040’lı yıllarda Fransa’nın Rafale ve Avrupa ortak üretimi Eurofighter Typhoon uçaklarının yerini alacak yeni nesil bir savaş sistemi geliştirmek.

FCAS, sadece altıncı nesil bir savaş uçağından ibaret değil. Proje, bu uçağa eşlik edecek insansız hava araçlarını ve farklı ülkelerden uçak ve sensörleri birbirine bağlayacak ortak bir 'muharebe bulutunu' (combat cloud) da kapsıyor.

Ancak özellikle Fransız Dassault Aviation ile Alman Airbus arasında yıllardır süren sanayi ve yetki çekişmeleri, projeyi defalarca yavaşlattı. İspanya da konsorsiyumun üyesi, ancak Madrid’in rolü şu ana kadar çok daha az sorunlu seyretti.

17 Aralık: Ya küçülerek devam, ya yeniden tasarım

Kaynaklara göre nihai karar alınmış değil, ancak beklenti, programın tamamen iptal edilmesi yerine küçültülmüş ya da yeniden yapılandırılmış bir biçimde sürmesi yönünde.

Masadaki seçeneklerden biri şu: FCAS, ortak teknolojiler (muharebe bulutu, sensörler vb.) için şemsiye çerçeve proje olarak devam edecek, ancak en tartışmalı başlık olan savaş uçağının kendisi ulusal çözümlere ayrılacak. Bu senaryoda her ülke, tek bir ortak tasarım yerine kendi ihtiyaçlarına göre kendi gövdesini geliştirerek 'kendi FCAS uçağını' üretebilir.

Fransa, uçak gemilerine inip kalkabilecek, yaklaşık 15 tonluk daha hafif bir savaş uçağı istediğini açıkça ortaya koyuyor. Almanya ise hava üstünlüğü odaklı, yaklaşık 18 tonluk, daha ağır ve farklı görev profiline sahip bir uçak konseptine daha sıcak bakıyor.

Fransa, geçmişte de Eurofighter projesinden, tasarım yetkisi ve operasyonel gereklilikler konusundaki anlaşmazlıklar nedeniyle çekilmiş ve kendi Rafale uçağını geliştirme yoluna gitmişti.

Merkel sonrası dönemde ilk büyük sınavlardan biri

17 Aralık tarihi, Almanya Başbakanı Friedrich Merz ile Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un, Brüksel’deki AB–Batı Balkanlar Zirvesi’ne FCAS konusunda 'ortak bir pozisyonla' gitmeleri için de kritik görülüyor.

Alman Şansölyelik Sözcüsü konuya ilişkin yorum yapmazken, Fransa Savunma Bakanlığı da sorulara yanıt vermedi. Yine de hem hükümetlerde hem de savunma sanayisinde, aylarca süren iş bölümü ve tasarım liderliği çekişmelerinden sonra 'siyasi netliğin' bu tarihte ortaya çıkacağı beklentisi hâkim.

Geçtiğimiz hafta Berlin’de Macron ve Merz arasında yapılan görüşmelerin ardından, Alman hava kuvvetleri komutanlığının 'karar yol haritası' hazırladığı ve bu planda 'aralık ortasına kadar anlaşma' hedefinin yer aldığı daha önce Reuters tarafından duyurulmuştu.