Fransız tıp dergisi dört ilacı ‘kaçınılması gerekenler’ listesine aldı

Fransa’da bağımsız tıp dergisi Prescrire, bu yıl dört ilacı daha “tercihen kullanılmaması gereken” ilaçlar listesine aldı. Gerekçe, klinik olarak yeterince kanıtlanmamış ya da çok sınırlı faydaya karşılık orantısız yan etki riski.

1 Aralık’ta yayımlanan yeni değerlendirmede, jinekoloji, göğüs hastalıkları ve romatoloji alanlarında kullanılan bu ilaçların “klinik etkinliğinin gösterilmediği, belirsiz olduğu ya da placeboya kıyasla fazlasıyla mütevazı kaldığı” vurgulandı. Buna karşılık ciddi istenmeyen etkilere yol açabildiklerinin altı çizildi.

Prescrire, ilaç şirketlerinden bağımsızlığıyla bilinen ve sağlık otoritelerinin (HAS, ANSM) değerlendirmelerine alternatif sunan bir yayın. Dergi her yıl güncellediği 'kaçınılması gereken ilaçlar' listesinde hâlihazırda yüz civarında molekül sıralıyor. Bu listede, ishale karşı yaygın kullanılan ancak hem etkinliği tartışmalı hem de olası kurşun içeriği nedeniyle eleştirilen Smecta gibi uzun süredir kara listede olan ürünler de yer alıyor.

Menopoz ilacı Veoza: Karaciğer için toksisite uyarısı

Bu yıl listeye giren dört ilacın hiçbirinin Fransa’da sosyal güvenlik kurumu tarafından geri ödemesi yapılmıyor. İlk sırada, menopoz dönemindeki kadınlarda sıcak basmalarına karşı geliştirilen fezolinetant bulunuyor.

Hollanda merkezli Astellas laboratuvarının Veoza adıyla pazarladığı bu ilaç, hormon içeren tedavilere alternatif olarak tanıtılıyor. Ancak Prescrire’e göre bazı hastalarda karaciğer üzerinde ciddi toksik etki riski taşıyor ve fayda–zarar dengesi hastanın lehine değil.

Kronik öksürük ilacı Lyfnua: Tat kaybı ve zatürre şüphesi

İkinci ilaç, kronik ve tedaviye dirençli öksürük için piyasaya sunulan gefapixant (ticari adı Lyfnua). Amerikan şirketi Merck (MSD) tarafından geliştirilen bu ilaç, derginin değerlendirmesine göre hastaların yaklaşık yarısında tat alma bozukluğuna yol açıyor.

Prescrire, ayrıca bazı vakalarda zatürre gibi ciddi solunum problemlerine zemin hazırlayabileceği şüphesine dikkat çekiyor. Bu nedenle, sağladığı sınırlı rahatlamanın yan etki profiline değmediği görüşünü savunuyor.

Kireçlenmeye karşı Chondrosulf: Belirsiz etki, alerji riski

Üçüncü sırada, kireçlenme (osteoartrit) tedavisinde kullanılan kondroitin yer alıyor. İsviçreli IBSA firmasının Chondrosulf markası bu gruba örnek olarak gösteriliyor.

Prescrire, bu molekülün kireçlenmeye bağlı ağrı ve hareket kısıtlılığı üzerinde hastaya gerçekten anlamlı bir fayda sağladığının hiçbir zaman ikna edici biçimde kanıtlanmadığını belirtiyor. Buna karşılık nadir de olsa ağır alerjik reaksiyon riski bulunduğunu hatırlatıyor ve bu nedenle ilacın kullanılmamasını öneriyor.

Acil kanama ilacı Ondexxya: Kalp-damar yan etkisi endişesi

Listeye eklenen dördüncü ilaç ise Fransa’da eczanelerde satılmayan, yalnızca hastanelerde acil durumlarda kullanılan andexanet alfa (Ondexxya). Amerikan Alexion firması tarafından geliştirilen bu ürün, kan sulandırıcı ilaç kullanan hastalarda hayatı tehdit eden kanamaları hızla durdurmak için reçete ediliyor.

Prescrire, bu ilacın kendisinin de ciddi kardiyovasküler komplikasyonlara yol açabileceği yönünde önemli şüpheler bulunduğunu anımsatıyor. Bu nedenle, hastane ortamında ve çok özel durumlar dışında kullanılmasının dahi dikkatle sorgulanması gerektiğini savunuyor.

Dergi, hekimlere ve hastalara, söz konusu ilaçların yerine hem etkinliği daha iyi kanıtlanmış hem de yan etki profili daha güvenilir tedavi seçeneklerinin değerlendirilmesi çağrısında bulunuyor.