Milyonlar elektriksiz kaldı: Yaşam durdu, OHAL ilan edildi

İspanya ve Portekiz’de 50 milyonu aşkın nüfusu etkileyen büyük elektrik kesintisi, iki ülkenin altyapısını adeta felç etti. Pazartesi günü başlayan ve yaklaşık 15 saat süren kesintide, Madrid’de metro tünelleri karardı, hastaneler jeneratörlerle çalıştı, demiryolu seferleri tamamen durdu. İspanya hükûmeti bazı bölgelerde olağanüstü hâl (OHAL) ilan etti, güvenlik güçleri sokaklarda devriyeye çıktı.

RENFE, tüm tren seferlerini askıya aldı. Barajas Havalimanı karanlığa gömülürken, telekomünikasyon hizmetleri ve internet altyapısı da çöktü. NetBlocks verilerine göre, Portekiz genelinde de internet erişimi tamamen durdu. Kesintinin nedenine ilişkin kesin açıklama yapılmazken, ilk değerlendirmeler İspanya ile Fransa arasındaki yüksek gerilim hattında çıkan yangına işaret ediyor.

AB’den dikkat çeken açıklama: Bundan ders çıkarmalıyız

Avrupa Birliği (AB) Konseyi Başkanı Antonio Costa ve AB Komisyonu yetkilileri, olay sonrası “herhangi bir siber saldırı izine rastlanmadığını” söylese de, kesin nedenin hâlâ araştırıldığını vurguladı. AB Sözcüsü Paula Pinho, “Bu çapta bir kesinti Avrupa'da daha önce görülmemişti. Bundan alınacak çok ders var” ifadelerini kullandı.

AB, enerji şebekelerinin kırılganlığına ve dış müdahalelere açık oluşuna işaret ederek, benzer olayların gelecekte daha sık yaşanabileceği uyarısında bulundu.

Gözler AB’nin tartışmalı ‘72 saatlik kriz planı’nda

Yaşanan kesinti, Avrupa Komisyonu’nun Mart 2025’te kamuoyuna duyurduğu ve bazı çevrelerce "panik politikası" olarak nitelenen “72 saatlik acil durum hazırlık planı”nı tekrar gündeme getirdi. Stratejiye göre, AB vatandaşları her hanede üç gün yetecek temel ihtiyaçları barındıran bir "hayatta kalma kiti" oluşturmalı. Bu kitte şu ürünler yer almalı:

• En az 3 gün yetecek kuru ve konserve yiyecek

• Günlük kişi başı 2 litre içme suyu

• Pilli el feneri ve radyo

• Powerbank veya güneş enerjili şarj cihazı

• Temel ilaçlar ve hijyen malzemeleri

• Battaniye, sıcak tutacak giysiler

• Kimlik belgeleri ve acil irtibat bilgileri

AB ayrıca okullarda sivil savunma bilinci kazandıracak müfredat değişikliklerine ve kriz tatbikatlarına başlamayı planlıyor. “AB Kriz Merkezi” kurulması da gündemde.

Almanya’dan uyarı: Gıda ve nakit stoklayın

Almanya Federal Sivil Savunma Dairesi (BBK), yaşanan kesintinin ardından yaptığı açıklamada, “böylesi bir kesintinin süpermarket altyapısını, ödeme sistemlerini ve hatta kamu hizmetlerini çökertebileceğini” belirtti. Vatandaşlara şu çağrılar yapıldı:

• 10 günlük gıda ve içecek stoğu yapın

• ATM’ler çalışmayabileceği için nakit para bulundurun

• Elektrik yoksa haber alabileceğiniz pilli radyo edinin

Ayrıca BBK, elektrikli ocakların çalışmaması durumuna karşı çiğ olarak tüketilebilecek gıdaların da stoklanmasını önerdi.

Okullarda kriz eğitimi başlıyor

Federal İçişleri Bakanı Nancy Faeser, Nisan başında yaptığı açıklamada, Alman okullarında "krize hazırlık" derslerinin müfredata ekleneceğini duyurdu. Amaç, gençleri savaş, afet ve siber saldırılar gibi senaryolara karşı bilinçlendirmek. Bu adım, özellikle Ukrayna savaşı sonrası Avrupa'nın güvenlik politikasında artan savunma refleksinin bir parçası olarak görülüyor.

Sistemik kırılganlık: Yeni norm mu?

Uzmanlara göre, iklim krizi, artan enerji bağımlılığı, hibrit savaş teknikleri ve siber tehditler nedeniyle büyük çaplı altyapı arızaları artık istisna değil, yeni normal olabilir. Enerji güvenliği danışmanı Claude Martin, “İklim değişikliği kadar siyasi tansiyonlar da şebekeleri kırılgan hale getiriyor. Bu olay, Avrupa için uyarı niteliğinde bir tatbikat oldu” diyor.

Avrupa için bir stres testi

İspanya ve Portekiz’deki kesinti sadece iki ülkeyi değil, Avrupa bütününü etkileyen bir "stres testi" olarak değerlendiriliyor. AB yetkilileri, enerji altyapılarının, dijital sistemlerin ve gıda tedarik zincirlerinin kırılganlığını yeniden masaya yatırmaya hazırlanıyor.