Ortadoğu savaşın eşiğinde: İsrail-İran gerilimi büyüyor

İsrail, 13 Haziran’da “Yükselen Aslan” adlı hava harekâtıyla İran’daki Natanz, Fordo ve İsfahan’daki nükleer tesisleri, Tahran’daki Devrim Muhafızları karargâhını ve çeşitli askerî noktaları bombaladı. Yaklaşık 200 savaş uçağının katıldığı operasyonda İran’ın BM Büyükelçiliği’ne göre 78 kişi hayatını kaybetti; aralarında Genelkurmay Başkanı Muhammed Bakıri ve Devrim Muhafızları Komutanı Hüseyin Selami de bulunuyor. Yaralı sayısı 320’yi geçti.

İran’dan “Ağır Ceza” misillemesi

Aynı gece İran, “Ağır Ceza” adlı misillemeyle Tel Aviv, Kudüs ve Rişon Letsiyon’a balistik füzeler ve kamikaze İHA’lar gönderdi. İsrail ordusu 100’den fazla füzeyi havada imha ettiğini açıklasa da, merkezî İsrail’de bir konuta isabet eden füze iki kişinin ölümüne yol açtı. Toplam can kaybı 3'e yükseldi, yaralı sayısı 40'ı aştı.

Natanz’ta nükleer sızıntı

İran, nükleer tesislerde sadece “kısıtlı hasar” olduğunu açıklarken, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (IAEA), Natanz Nükleer Tesisi'nde radyasyon ve kimyasal sızıntı meydana geldiğini doğruladı. IAEA Başkanı Rafael Grossi, “Yer üstü zenginleştirme tesisi tamamen imha edildi. Tesisin içinde ciddi radyolojik ve kimyasal kirlilik oluştu. Bu durum çevre ve çalışanlar açısından büyük bir risk teşkil ediyor” dedi.

Netanyahu: Yaşasın Amerika

İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu, saldırılar sonrası ABD eski Başkanı Donald Trump’a teşekkür ederek “Yaşasın Amerika” dedi ve operasyonların süreceği mesajını verdi. Netanyahu, “Tehdit tamamen yok olana kadar durmayacağız” ifadelerini kullandı.

Trump: Bir sonraki saldırılar daha da vahşi olacak

Trump, İran’a defalarca fırsat verildiğini ancak bu şansların değerlendirilemediğini savundu. “İran nükleer bomba sahibi olamaz. Gerekirse İsrail’i savunacağız” diyen Trump, saldırıların süreceği ve bir sonraki dalganın 'daha vahşi olacağı' uyarısında bulundu.

NATO: İsrail’in tek taraflı eylemi

NATO Genel Sekreteri Mark Rutte, saldırıyı “İsrail’in tek taraflı eylemi” olarak tanımladı. Rutte, “ABD dahil müttefiklerin gerilimi düşürmek için çalışması hayati” dedi.

Enerji piyasasında şok etkisi

İsrail’in saldırısının ardından Avrupa’da doğal gaz fiyatları yüzde 4 arttı. Hollanda merkezli TTF’de gazın megavatsaat fiyatı 36,2 avrodan 37,7 avroya yükseldi. Bu artış son 5 haftanın en sert yükselişi oldu.

Kriz, Hürmüz Boğazı’ndaki enerji sevkiyatlarını da tehdit ediyor. Boğazın kapanması durumunda, başta Çin olmak üzere birçok ülkenin petrol tedarik zinciri aksayabilir. Uzmanlar, Hürmüz Boğazı’nın kapanmasını “petrol piyasasının en büyük kabusu” olarak nitelendiriyor.

Küresel tepki: Savaş riski büyüyor

BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, taraflara daha büyük bir savaşı tetiklememe çağrısı yaptı. Fransa Cumhurbaşkanı Macron da, “Krizin derinleşmesi Avrupa güvenliğini tehdit eder” uyarısında bulundu.

İran lideri Ayetullah Hamaney ise “Siyonist rejim ağır bir bedel ödeyecek” dedi. Uzmanlara göre gerilim Lübnan, Suriye ve Körfez’e yayılabilir.

İnternete kısıtlama

İran İletişim Bakanlığı, saldırıların ardından ülke genelinde internete geçici olarak kısıtlama getirildiğini, durum normale dönünce erişimin yeniden sağlanacağını açıkladı.