NHS raporu: Milyarlar harcandı, bekleme süreleri hâlâ düşmedi

Avam Kamarası’nın denetim organı Kamu Hesapları Komitesi (PAC), NHS’in toparlanma planının ‘hedeflere ulaşamadığını’ ve iyileşmenin durduğunu açıkladı. PAC’in raporuna göre, hem tanısal testlerde hem de planlı (elektif) tedavilere erişimde beklenen ilerleme sağlanamadı. Komite, NHS İngiltere’nin 2022’de açıkladığı ‘elektif bakım toparlanma planındaki’ birçok kilit hedefin, Mart 2025 yaklaşırken hâlâ tutturulamadığını vurguladı.

Raporda öne çıkan bulgular şöyle özetleniyor:

    • Planlı hastane tedavisi için 18 haftadan fazla bekleyenlerin sayısı hâlâ çok yüksek; bazı hastalar bir yıldan uzun süre sırada kalıyor.

    • Tanısal testler için altı haftadan fazla bekleyenlerin oranı, hedeflenen yüzde 5 yerine yaklaşık yüzde 22 düzeyinde.

    • Elektif bakım bekleme listesi 7,4 milyon ‘klinik yolak’ seviyesinde. Bu rakam, İşçi Partisi’nin iktidara geldiği Temmuz 2024’e kıyasla yalnızca yaklaşık 220 bin daha düşük.

NHS, bekleme sürelerini kısaltmak için ülke genelinde tanı merkezleri ve cerrahi “hub”lar kurmak üzere 3,24 milyar sterlin harcadı. Ancak PAC, bu yatırımların beklenen ölçüde sonuç vermediğini, bir yıllık bekleme sürelerini Mart 2025’e kadar tamamen sıfırlama sözünün de tutulamadığını, Temmuz ayında hâlâ 192 bin kişinin en az bir yıldır tedavi beklediğini belirtti.

İşçi Partisi’nin ‘NHS’i onarma’ vaadi sorgulanıyor

Komiteye göre bu tablo, İşçi Partisi’nin seçmene verdiği ‘NHS’i onarmak’ vaadinin yerine getirilip getirilemeyeceği konusunda ciddi soru işaretleri yaratıyor. Hükûmet, 2029’a kadar hastaların yeniden 18 hafta içinde hastane tedavisine erişmesini sağlamayı taahhüt etmişti.

PAC, Başbakan Keir Starmer ve Sağlık Bakanı Wes Streeting’i de eleştirerek, NHS yapısında planlanmamış ve pahalı bir yeniden yapılanmaya gidilmesinin hizmeti zayıflatabileceği uyarısında bulundu. Bu süreç, maliyetleri ve yönetim krizleriyle gündemden düşmeyen HS2 hızlı tren projesindeki karmaşaya benzetildi.

Bu değerlendirme, Streeting’in geçen hafta çizdiği iyimser tabloyla çelişiyor. Sağlık bakanı, sağlık yöneticilerine yaptığı konuşmada “NHS iyileşme yolunda” demiş, 18 haftalık bekleme listesinin 200 binden fazla kişi azaldığını, ambulans müdahale sürelerinin kısaldığını, daha fazla kanser vakasının 28 gün içinde tespit edildiğini ve sisteme 2 bin 500 ek aile hekiminin katıldığını vurgulamıştı.

Hastalar: Zamanında bakım hâlâ yok

Liberal Demokratlar, NHS’in bekleme sürelerini azaltma çabasını ‘tam bir fiyasko’ olarak nitelendirdi.

Hastalar Derneği (Patients Association) Başkanı Rachel Power, PAC raporunun, hastaların yıllardır yaşadığı sorunları doğruladığını belirterek şunları söyledi:

Bulgular, hastaların on yılı aşkın süredir hissettiği gerçeği çıplak biçimde ortaya koyuyor: Milyarlar harcandı ama insanlar hâlâ ihtiyaç duydukları bakıma zamanında erişemiyor.

Siyasi baskı ve 2029 hedefi

Rapor, hükûmet üzerindeki baskıyı iki noktada artırıyor:

    • Bekleme sürelerinin hâlâ seçmenlerin en önemli şikâyetlerinden biri olması,

    • Reform UK partisinin, kamuoyu yoklamalarında sağlık politikaları konusunda seçmenin gözünde İşçi Partisi’ni geride bırakmaya başlaması.

PAC’in karamsar değerlendirmesi, NHS’in 2029’a kadar öngörülen seviyeye getirilmesinin hem mali hem de siyasi açıdan zorlu olacağını gösteriyor. NHS’in toparlanma planında ise şimdilik kapsamlı bir revizyona işaret eden somut bir adım görünmüyor.