NEET artışı İşçi Partisi’ni zorluyor

Birleşik Krallık’ta 16–24 yaş arası eğitimde ya da istihdamda olmayanların (NEET) sayısı iki yılda 195 bin artarak 940 bine yükseldi. 2012’den beri ilk kez 1 milyon sınırına bu kadar yaklaşıldı. Vakıf, eğilim tersine çevrilmezse bir kuşağın kalıcı olarak düşük yaşam standartlarına kayabileceği uyarısında bulunuyor.

Manifesto vaadine fren çağrısı

İşçi Partisi, seçim öncesi 21 yaş altı için “ayrımcı” düşük asgari ücreti kaldırma sözü vermişti. Hazine Şansölyesi Rachel Reeves geçen sonbaharda kademeli eşitlemeyi başlatmış, nisan ayında 18–20 yaş asgari ücreti yüzde 16,3 artırılarak saat başına 10 sterline çıkarılmıştı (21 yaş ve üzeri için 12,21 sterlin; artış yüzde 6,7). Resolution Foundation, mevcut zayıf istihdam ortamında eşitlemenin sürdürülmesinin gençleri giriş düzeyi işlerden “fiyat dışı bırakabileceğini” söyleyerek artışların “çok temkinli” yönetilmesini istiyor.

NEET artışının itici güçleri

Rapor, sağlık sorunları ve engellilikteki yükselişin NEET oranını belirgin biçimde beslediğini vurguluyor. 2005’ten bu yana hastalık/engellilik nedeniyle “pasif” NEET’lerin payı iki kattan fazla arttı; bugün 16–24 NEET’lerin dörtte birinden fazlası bu grupta. İki on yıl önce genç kadınlarda NEET olmanın başat nedeni aile içi bakımken bu oran beşte bire geriledi; artık hem kadınlarda hem erkeklerde öne çıkan neden işsizlik.

İş dünyası ve hükûmetin pozisyonu

İş çevreleri, geçen sonbaharda işveren ulusal sigorta yüküne getirilen yaklaşık 25 milyar sterlinlik ek maliyetin, yükselen asgari ücretle birlikte istihdamı baskıladığını savunuyor. Hükûmet ise yaş grupları arasında ulusal asgari ücretin güçlendirilmesinin üç milyon çalışana doğrudan fayda sağladığını; personel devrini ve verim kaybını azaltarak büyümeyi desteklemeyi hedeflediğini belirtiyor.

“Gençlik güvencesi” ve pilotlar

Reeves ekimde “gençlik güvencesi” vaadiyle her gence eğitim ya da beceri programına erişim sözü verdi; sekiz İngiliz belediye bölgesinde gençleri işe taşıyacak pilot projeler başlatıldı. Resolution Foundation, gençleri eğitime geri döndürecek ve ilk iş deneyimini kolaylaştıracak adımların “iki kat hızla” ölçeklenmesini öneriyor: Aksi hâlde NEET artışı sürerken “genç asgari” eşitlemesinin zamanlaması, amaçlananın tersine istihdam kapısını daraltabilir.