İngiltere’den kritik maden hamlesi: Çin’e bağımlılığı azaltma planı

İngiltere Başbakanı Keir Starmer, ülkenin kritik madenler ve nadir toprak elementlerinde Çin’e bağımlılığını azaltmayı hedefleyen yeni bir strateji açıkladı. Plan, hem ulusal güvenliği güçlendirmeyi hem de sanayiyi tedarik şoklarına karşı daha dayanıklı hâle getirmeyi amaçlıyor.

Starmer, “Britanya uzun süredir az sayıda dış tedarikçiye bağımlı. Bu da ekonomimizi ve ulusal güvenliğimizi küresel sarsıntılara karşı savunmasız bırakıyor” dedi.

Cornwall’daki madenlere 50 milyon sterlin

Pakete, ülkenin güneybatısındaki Cornwall bölgesinde bulunan tungsten ve lityum madenlerini desteklemek için 50 milyon sterlinlik fon da dâhil.

    • Avrupa’nın en büyük lityum rezervlerinden bazıları Cornwall’da bulunuyor.

    • Bölgedeki tungsten madeni de bu yaz AB tarafından olası mali destek için ‘stratejik proje’ olarak işaretlenmişti.

Lityum, elektrikli araç bataryaları için; nadir toprak elementleri ise telefonlardan elektrikli otomobillere, veri merkezlerinden yapay zekâ altyapısına kadar pek çok teknolojide kullanılıyor.

Çin gerilimi, stratejiyi hızlandırdı

Yeni strateji, AB ile Çin arasında otomotiv sektöründe kullanılan çipler konusunda yaşanan altı haftalık gerilimin ardından geldi. Bu kriz, Pekin’in kritik malzeme ticaretini siyasî baskı aracı olarak kullanmaya hazır olduğunu bir kez daha gösterdi.

İngiltere ve ABD, kritik maden tedarikinde Çin’e bağımlılığı azaltmaya çalışsa da, bu alanda üretim tesisleri kurmak yıllar alıyor ve yüz milyonlarca sterlin yatırım gerektiriyor.

Lityum rezervleri Avrupa genelinde mevcut; ancak bu ham maddenin önce lityum hidroksit adı verilen, batarya üretiminde kullanılan kristal formuna dönüştürülmesi gerekiyor.

    • Avrupa’daki tek lityum hidroksit rafinerisi Almanya’da bulunuyor.

    • Bu tesisin inşası beş yıl sürdü ve yaklaşık 150 milyon sterline mal oldu.

AB Sanayi Komiseri Stéphane Séjourné, geçen hafta yaptığı açıklamada Birliğin ABD’nin gerisinde kaldığını kabul etti. ABD’nin kritik maden stoklarını erkenden topladığını belirterek, “Çoğu zaman bu malzemeleri resmen burnumuzun dibinden alıyorlar” ifadesini kullandı.

Suudi Arabistan’la maden işbirliği, Çin’e üst sınır hedefi

İngiltere, bu yılın başında Suudi Arabistan ile de maden işbirliği anlaşması imzalamıştı. Amaç, tedarik zincirlerini güçlendirmek, İngiliz şirketlerine yeni fırsatlar açmak ve ülkeye yeni yatırım çekmek.

Hükûmetin yeni stratejisine göre, 2035’e kadar hiçbir kritik madenin tedarikinin yüzde 60’ından fazlası tek bir ülkeden gelmeyecek.

Starmer, kritik madenleri ‘modern hayatın ve ulusal güvenliğimizin omurgası’ olarak tanımladı. Yerli üretim ve geri dönüşümün artmasının, hem ekonomiyi koruyacağını hem de yaşam maliyetini düşürmeye yardımcı olacağını savundu.

Hedef: 2035’e kadar 50 bin ton lityum

Şu anda İngiltere, kritik maden ihtiyacının sadece yüzde 6’sını kendi içinde üretebiliyor. Yeni planla birlikte:

    • Yerli çıkarma ve işleme kapasitesinin artırılması,

    • Özellikle lityum, nikel, tungsten ve nadir toprak elementlerine odaklanılması hedefleniyor.

Hükûmet, 2035’e kadar yalnızca İngiltere içinde en az 50 bin ton lityum üretmek istiyor.

Stratejinin, hem enerji dönüşümü hem de yapay zekâ ve savunma sanayisi gibi alanlarda ülkenin elini güçlendirmesi hedefleniyor. Ancak uzmanlar, yatırımların büyüklüğü ve projelerin süresi düşünüldüğünde bunun uzun soluklu bir mücadele olacağına dikkat çekiyor.