İngiltere’de ilaç krizi: Novartis’ten yatırım uyarısı

İsviçre merkezli ilaç devi Novartis, NHS hastalarının yeni tedavilere erişiminin yüksek maliyetler yüzünden engellendiğini duyurdu. Açıklama, Sağlık Bakanı Wes Streeting ile ilaç şirketleri arasındaki görüşmelerin geçen hafta sonuçsuz kalmasının ardından geldi.

Novartis, İngiltere’de yeni ilaçların onaylanmasında kullanılan yöntemlerin “eskimiş” olduğunu ve yenilikçi tedavilerin pazara girmesini zorlaştırdığını savundu. Şirketin İngiltere Başkanı Johan Kahlstrom, ülkenin artık “büyük ölçüde yatırım yapılmaz” durumda olduğunu söyledi.

Yüksek geri ödeme oranı

2023’te yapılan anlaşmaya göre, ilaç şirketleri NHS’ye belirli bir satış eşiğinin üzerindeki gelir için geri ödeme yapıyor. Başlangıçta yüzde 15 olarak öngörülen oran, şu anda yüzde 23,5’e çıkmış durumda. Novartis, bunun Almanya’daki yüzde 7’lik oranla kıyaslandığında üç katı olduğunu belirtti.

Şirket, bu koşullar nedeniyle bazı ilaçlarını İngiltere’de piyasaya süremediğini, o ilaçların ise diğer Avrupa ülkelerinde hastaların kullanımına sunulduğunu açıkladı.

Hükûmet ve sektör karşı karşıya

Sağlık Bakanı Streeting, ilaç firmalarının vergi mükelleflerini “soymalarına” izin vermeyeceğini söyledi. Hükûmet, sektörün büyümesini hızlandıracak “cömert ve benzeri görülmemiş” bir teklif sunduğunu, bunun da üç yıl içinde 1 milyar sterlinlik kaynak yaratacağını açıkladı.

İngiliz İlaç Endüstrisi Derneği (ABPI) Başkanı Richard Torbett ise “rekabetçi olmayan ve cezalandırıcı oranların” yatırımı düşürdüğünü söyledi. Yeni ilaç değerlendirme yöntemlerinin 25 yıldır güncellenmediğini vurgulayan Torbett, “Değişim olmazsa İngiltere araştırma, yatırım ve ilaç erişiminde daha da geriye düşecek” diye konuştu.

“İngiltere dışarıda kalıyor”

İngiltere’de ilaçların maliyet etkinliğini değerlendiren NICE, 1999’dan bu yana aynı kriterleri kullanıyor. Novartis, bu ölçütlerin enflasyon karşısında güncellenmediğini, gerçek değerlerin çok daha yüksek olduğunu savundu.

Kahlstrom, BBC’ye yaptığı açıklamada “İngiltere hâlâ bir istisna. Hastalar kaybediyor ve bunu kabul etmemiz gerekiyor” dedi. Ayrıca NHS bütçesinin sadece yüzde 9’unun ilaçlara ayrıldığını, bu oranın Fransa’da yüzde 14, Almanya’da yüzde 15 olduğunu hatırlattı.

Geçen hafta Sunday Times, ABD merkezli Gilead Sciences’ın da meme kanseri ilacını değerlendirilmesi için NICE’a sunmayacağını yazmıştı. Gerekçe yine aynıydı; İngiltere’nin ilaçları hak ettiği değerde görmemesi.