Trump’ın Ukrayna Barış Planı: Avrupa temkinli, Kremlin kapıyı aralık tutuyor

ABD, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski’ye Rusya’yla savaşı sonlandırmaya dönük bir barış planı iletti. Ukrayna Devlet Başkanlığı Ofisi, “Ukrayna devlet başkanı, ABD’nin gönderdiği planı resmen teslim aldı. ABD tarafı, bu planın diplomasiyi yoğunlaştırabileceğini belirtiyor” açıklamasını yaptı.

Zelenski’nin, önümüzdeki günlerde ABD Başkanı Donald Trump ile planı değerlendirmek üzere görüşeceği bildirildi. ABD merkezli Axios’un haberine göre, plan Zelenski’ye ABD Kara Kuvvetleri Bakanı Dan Driscoll tarafından sunuldu.

Zelenski, Driscoll’a Trump yönetiminin hazırladığı yeni plan üzerinde çalışmaya istekli olduğunu iletti.

Beyaz Saray Sözcüsü Caroline Leavitt, planın Moskova ile birlikte hazırlandığı iddialarını reddetti. Leavitt, Özel Temsilci Steve Witkoff ile Dışişleri Bakanı Marco Rubio’nun son bir ay boyunca perde arkasında her iki tarafla da görüştüğünü, ‘her iki tarafla eşit şekilde’ temas yürütüldüğünü söyledi.

Leavitt, “Başkan bu planı destekliyor. Bu hem Rusya hem de Ukrayna için iyi bir plan. Her iki taraf açısından kabul edilebilir olduğuna inanıyoruz” diyerek Washington’un beklentisini dile getirdi.

Planda hangi tavizler isteniyor?

Trump yönetiminin hazırladığı 28 maddelik plan, Rusya’nın taleplerini büyük ölçüde karşılarken, Ukrayna’yı ‘kırmızı çizgi’ olarak nitelediği birçok konuda geri adım atmaya zorluyor.

Planın merkezinde toprak tavizleri var. Buna göre Ukrayna, Donbas’ta hâlâ kısmen elinde tuttuğu bölgelerden çekilecek; Luhansk ve Donetsk’in tamamı Rusya’ya bırakılacak.

Luhansk, Donetsk ve Rusya’nın 2014’te ilhak ettiği Kırım, ABD de dâhil olmak üzere fiilen Rus toprağı olarak kabul edilecek. Donbas’ta askerden arındırılmış, silahsızlandırılmış bir bölge oluşturulacak. Herson ve Zaporijya’nın güney kesimlerinde cephe hattı boyunca askerî harekâtlar dondurulacak, taraflar mevcut mevzilerinin ötesine ilerlemeyecek.

Ukrayna güvenlik alanında da büyük tavizler vermeye zorlanıyor. Plan, Kiev’in NATO’ya “asla üye olmayacağını” taahhüt etmesini öngörüyor. Ukrayna Anayasası’nda NATO üyeliğini stratejik hedef olarak tanımlayan madde değiştirilecek ve metne bu savunma ittifakına asla üye olunmayacağı yazılacak. NATO da benzer bir taahhütte bulunacak.

Ukrayna ordusu küçültülecek; aktif personel sayısı yarıya indirilerek 600 bin personel ile sınırlandırılacak. Kiev’in uzun menzilli füze ve ağır silahlara erişimine son verilecek. Ayrıca Ukrayna’nın kendi ürettiği bazı silahların üretimi ve diğer ülkelere satışı üzerinde de kısıtlamalar gündeme gelebilecek.

Avrupa başkentlerinden temkinli mesajlar

Trump’ın planı, Avrupalı liderler nezdinde ihtiyatla karşılanıyor. Almanya Başbakanı Friedrich Merz, İngiltere Başbakanı Keir Starmer ve Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski ile bugün ortak bir telefon görüşmesi yaptı.

Liderler, görüşmede Trump’ın 28 maddelik barış planı hakkında da fikir alışverişinde bulundu.

Görüşme sonrası açıklama yapan Alman hükûmet sözcüsü Stefan Kornelius, üç Avrupalı liderin Zelenski’ye ‘kalıcı ve adil bir barış’ bulunması için verdikleri desteği yinelediklerini ve bu desteğin ‘sarsılmaz nitelikte olduğunu aktardıklarını’ söyledi.

Kornelius’un açıklamasında, özenle seçilmiş ifadelere rağmen Trump’ın planına doğrudan atıf yapılmaması dikkat çekti. Sözcü, “Dört devlet ve hükümet başkanı, ABD'nin Ukrayna'daki savaşa son verme çabalarını memnuniyetle karşılıyor” demekle yetindi.

Sözcü, liderlerin Ukrayna’nın egemenliğine ve verileceği belirtilen güvenlik garantilerine ilişkin taahhütleri ‘özellikle memnuniyetle karşıladıklarını’ vurgularken, kendi aralarında, diğer Avrupalı partnerler ve Washington ile yakın koordinasyon konusunda mutabık kaldıklarını aktardı.

Kornelius, Avrupalı liderlerin “Ukrayna silahlı kuvvetlerinin, Ukrayna'nın egemenliğini etkili bir şekilde savunmaya devam edebilmesinin sağlanması hedefinde mutabık olduklarını” belirtti.

Washington’a, Avrupa’nın süreçten dışlanamayacağı mesajı da iletildi. Sözcü, “Liderler, Avrupa ülkeleri, Avrupa Birliği veya NATO'yu ilgilendiren her türlü anlaşmanın, Avrupa ortaklarının onayı veya müttefiklerin mutabakatı ile kabul edilmesi gerektiği konusunda mutabık kaldılar” dedi.

Trump’ın planı Ukrayna’nın, mevcut cephe hattının da gerisine düşen yeni toprak tavizleri vermesini öngörürken, Kornelius açıklamasında Avrupalı başkentlerin bu çerçeveyi kabul etmediği mesajını verdi.

Sözcü, olası müzakerelerde başlangıç noktasının mevcut cephe hattı olması gerektiğini vurguladı ve bunun Avrupa ve Ukrayna'nın hayati çıkarlarının bir gereği olduğunu söyledi.

Kremlin’den ‘müzakerelere açığız’ açıklaması

Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov ise Rusya’nın, ABD’den Ukrayna barış planına ilişkin herhangi bir belgeyi henüz resmî olarak almadığını açıkladı.

ABD Başkanı Donald Trump’ın hazırladığı belirtilen planla ilgili soruları yanıtlayan Peskov, Moskova’ya resmî bir belge sunulmadığını ve konuyla ilgili istişare yürütülmediğini belirtti.

Peskov, “Rusya barış müzakerelerine tamamen açıktı ve açık kalmaya devam ediyor” diyerek, “Kremlin, Ukrayna müzakerelerinin başarılı olmasını istiyor, bu yüzden müzakereleri 'elinde megafonla' yürütmeyecek” ifadesini kullandı.

Kremlin Sözcüsü, “Amerikan tarafının barış planıyla ilgili belirli fikirleri var, ancak Rusya ve ABD somut olarak bir konuyu istişare etmiyor” diyerek, şu aşamada iki başkent arasında planın içeriğine dair resmî ve detaylı bir müzakere yürütülmediğinin altını çizdi.