Trump’ın Ortadoğu barış ekibinde Tony Blair iddiası

ABD Başkanı Donald Trump’ın Blair adını anması, İngiltere’de farklı tepkiler doğurdu. İşçi Partisi’nden kimi milletvekilleri bunu “kolonyal çağrışım” diye eleştirdi. Kimi ise “deneyimi var, başarılar” mesajı verdi. Trump, “Tony’yi severim ama herkes için kabul edilebilir mi yeniden bakmalıyım” diyerek temkinli konuştu.

Olası rol: Gazze’de geçiş otoritesi

Kulis bilgilerine göre Blair, Gazze için tasarlanan Uluslararası Geçiş Otoritesi’nin başına getirilebilir. BM mandatıyla yaklaşık beş yıl görev yapması; en yüksek siyasî ve hukukî otoriteyi temsil etmesi planlanıyor. Doğu Timor ve Kosova modelleri örnek gösteriliyor.

Blair’in karnesi

• Kuzey İrlanda: 1998 Hayırlı Cuma Anlaşması’nda etkili oldu; “arabulucu” profili güçlendi.
• Ortadoğu Dörtlüsü (2007–2015): İsrail–Filistin hattında özel temsilciydi; ilerleme sınırlı kaldı.
• Özel bağlantılar: Tony Blair Institute’un bölgedeki işlerî çıkar çatışması eleştirilerine yol açtı.

Kabul ve itirazlar

BBC kaynaklarına göre Blair, Washington ve Körfez başkentlerinde güven duyulan az sayıdaki eski Batılı liderden. Filistin Yönetimi’yle de temas kanalları var. Ürdün’deki görüşmeler sonrası Filistinli yetkili Hüseyin eş-Şeyh, Trump ve Blair’le çalışma isteğini açıkladı. Buna karşılık Filistin Adalet Bakanı geçen hafta sert itiraz getirdi.

En ağır bagaj: Irak savaşı

Blair, BM yetkisi olmadan ABD’yle Irak’a girilmesinin başlıca mimarlarından. 2016 tarihli Chilcot Raporu, savaşı “gereksiz ve önlenebilir” buldu. Blair, “o günkü deliller” gerekçesiyle kararını savunmayı sürdürüyor. Bu miras, Gazze’de üstleneceği muhtemel rolün meşruiyeti üzerinde ağır bir gölge bırakıyor.

Tarihî arka plan

Bir Britanyalının bölge yönetiminde rol alması ihtimali, İngiltere’nin 1922–1947 arasındaki Filistin Mandası’nı yeniden gündeme taşıyor: Balfour Deklarasyonu, yükselen gerilim, 1947’de yetkinin BM’ye devri ve 1948’de İsrail’in kuruluşu. Trump’ın “dealmaker” arayışı Blair’e kapı aralasa da, kararın siyasî maliyeti yüksek görünüyor.

Başbakanlık döneminde Epstein ile görüştüğü ortaya çıktı

Öte yandan geçtiğimiz günlerde, Blair’in, görevde olduğu dönemde, reşit olmayan kız çocuklarına yönelik fuhuş ağı kurmakla suçlanan ve hapishanede ölü bulunan milyarder Jeffrey Epstein ile Başbakanlık Ofisi'nde görüştüğü ortaya çıkmıştı.