Nobel Tıp Ödülü bağışıklık araştırmalarına gitti

İsveç’in Stockholm kentindeki Karolinska Enstitüsü, bu yılın Tıp Nobel Ödülü’nü ABD’den Mary Brunkow ve Fred Ramsdell ile Japonya’dan Shimon Sakaguchi’ye verdi. Bilim insanları, bağışıklık sisteminin bazı durumlarda neden aşırı tepki vermediğini açıklığa kavuşturan çalışmalarıyla ödüle layık görüldü.

Karolinska Enstitüsü’nden Marie Wahren-Herlenius, bu keşiflerin kanser ve otoimmün hastalıkların tedavisinde yeni bir bilim dalının temellerini attığını belirtti.

Bağışıklık sistemini dengeleyen hücreler keşfedildi

Sakaguchi, 1990’lı yılların ortasında “düzenleyici T hücreleri” adı verilen yeni bir bağışıklık hücresi türünü tanımlayarak çığır açtı. Bu hücrelerin, bağışıklık tepkisini kontrol ederek vücudun kendi dokularına saldırmasını önlediği anlaşıldı.

Birkaç yıl sonra Brunkow ve Ramsdell, Foxp3 adlı genin mutasyona uğramasının farelerde otoimmün hastalıklara yol açtığını ortaya koydu. Sakaguchi ise bu genin düzenleyici T hücrelerinin işleyişinden sorumlu olduğunu gösterdi. Nobel Komitesi Başkanı Olle Kämpe, “Artık bağışıklık sisteminin nasıl çalıştığını ve neden herkesin otoimmün hastalığa yakalanmadığını çok daha iyi biliyoruz” dedi.

Üç bilim insanı, iki kıta

1961 doğumlu Mary Brunkow, Princeton Üniversitesi’nde doktora yaptı ve Seattle’daki Institute for Systems Biology’de çalışıyor.

64 yaşındaki Fred Ramsdell, Illinois doğumlu ve California Üniversitesi Los Angeles mezunu. Şu anda San Francisco’daki Sonoma Biotherapeutics’te bilimsel danışmanlık yapıyor.

74 yaşındaki Shimon Sakaguchi ise 1983’te Kyoto Üniversitesi’nde doktorasını tamamladı, Osaka Üniversitesi’nde profesör olarak görev yapıyor.

Nobel telefonu ABD’ye ulaşamadı

Nobel Komitesi Sekreteri Thomas Perlmann, ödülün açıklandığı anda yalnızca Sakaguchi’ye ulaşabildiğini söyledi. “Ne yazık ki diğer iki isme ulaşamadık, muhtemelen telefonları sessizdeydi. Onlardan geri dönüş bekliyoruz” dedi. ABD’nin batı kıyısında saat henüz 03.00 olmadan ödül duyurusu yapıldığı için Brunkow ve Ramsdell haberi daha sonra aldı.

Sakaguchi’nin haberi duyduğunda “büyük bir minnettarlık” içinde olduğu ve ödülü “inanılmaz bir onur” olarak nitelendirdiği aktarıldı.

Nobel süreci başladı

1901’den bu yana Tıp Nobel Ödülü 229 kişiye verildi; bunların 13’ü kadındı. İlk ödül, difteri tedavisini keşfeden Alman bakteriyolog Emil Adolf von Behring’e gitmişti.

Bu yıl Nobel haftası Tıp Ödülü’yle başladı. Salı ve çarşamba günleri fizik ve kimya, ardından edebiyat ve barış ödülleri açıklanacak. Süreç, 10 Aralık’ta yapılacak törenle tamamlanacak.

Tıp Nobel Ödülü’nün para değeri 11 milyon İsveç kronu, yani yaklaşık 1 milyon avro.