Dondurulmuş Rus varlıkları AB zirvesinde masada

Avrupa Birliği liderleri bugün Brüksel’deki zirvede, Ukrayna’ya yeni mali kaynak sağlamak için dondurulmuş Rus varlıklarının kullanılmasını tartışıyor. Ukrayna’nın finansman ihtiyacı artarken, plan AB içinde tam bir mutabakatla ilerlemiyor.

Merz: Neredeyse son seçenek

Almanya Başbakanı Friedrich Merz, dondurulmuş Rus varlıklarının Ukrayna için 'neredeyse son seçenek' olduğunu savundu. Merz, “Sadece yeni yaptırımlarla Rus savaş makinesinin gelirini kurutmak yetmiyor” diyerek, Avrupa’nın mevcut mali desteğinin tek başına yeterli olmayacağını vurguladı.

Merz’e göre 2026 baharından itibaren Ukrayna’nın kaynakları kritik biçimde azalacak. Önümüzdeki iki yıl için yaklaşık 140 milyar avroluk mali ve askerî desteğe ihtiyaç olduğu belirtiliyor. Merz, Avrupa’da dondurulmuş Rus varlıklarının devreye alınmasının Ukrayna ordusunu ‘en az iki yıl daha’ finanse edebileceğini söyledi.

Komisyonun teklifi: 90 milyar avroluk tazminat kredisi

Zirve gündemine gelen planın merkezinde, Avrupa Komisyonu’nun Ukrayna için önerdiği 90 milyar avroluk ‘tazminat kredisi’ bulunuyor. Geçen hafta Brüksel’de, yaklaşık 200 milyar avroluk Rus varlığının altı ayda bir yenilenen kararlarla değil, daha kalıcı biçimde dondurulmasına dönük bir zemin oluştuğu aktarılmıştı.

AB’nin dış politika temsilcisi Kaja Kallas, “Diğer seçenekler yürümüyor” diyerek, ortak borçlanma gibi yöntemlerin tüm ülkelerin onayını gerektirdiğini ve bunun sağlanamadığını söyledi. Kallas, kredinin dondurulmuş Rus varlıklarına dayandığını, bu nedenle Avrupa vergi gelirleriyle finanse edilmediğini vurguladı ve “Bir ülkeye bu kadar zarar veren, tazminatı da ödemeli” dedi.

Çekinceler ve Belçika düğümü

Planın işleyişi, krediye AB ülkelerinin garanti vermesi üzerine kuruluyor. Hukuki çerçevede ise Rusya’nın varlıklar üzerinde geri talep hakkının sürdüğü kabul ediliyor; ancak bu hak, Moskova’nın tazminat ödemesi koşuluna bağlanıyor. Fransa gibi, kendi topraklarında Rus devlet varlığı bulunan bazı ülkelerin bu yaklaşıma daha sıcak baktığı ifade ediliyor.

Buna karşılık İtalya, Malta ve Bulgaristan’ın çekinceleri bulunduğu belirtiliyor. Macaristan ve Slovakya’nın da Rusya’ya yakın tutumları nedeniyle bu çizgide yer aldığı aktarılıyor.

Tartışmanın en hassas başlığı ise Belçika. Çünkü dondurulmuş varlıkların büyük bölümünün Brüksel merkezli finans kuruluşu Euroclear’da tutulduğu belirtiliyor. Euroclear CEO’su Valerie Urbain’in, Rusya’nın bu adımı ‘kamulaştırma’ sayması hâlinde dava ve misilleme riskine dikkat çektiği; ayrıca Rusya’da kalan ve müşterilere ait olduğu belirtilen yaklaşık 17 milyar avroluk menkul kıymetin hedef olabileceği uyarısında bulunduğu kaydediliyor.

Kesin karar beklentisi

Belçika olmadan ilerlemenin teknik olarak mümkün görülse de bunun siyasi açıdan çok zor olacağı yorumları yapılıyor. Belçika Başbakanı Bart de Wever’in bugüne kadar mesafeli durduğu, ancak son günlerde daha uzlaşmacı bir dil kullandığı aktarılıyor.

Zirvenin uzayabileceği belirtilirken AB Konseyi Başkanı Antonio Costa’nın süreci bugün sonuçlandırmayı hedeflediği ifade ediliyor.