Kanser geni taşıyan donörün spermleriyle 197 çocuk

Kanser riskini artıran bir gen mutasyonu taşıdığı tespit edilen Danimarkalı bir sperm donörünün örnekleri, yıllar boyunca Avrupa’nın birçok ülkesinde kullanıldı.

Avrupalı yayın kuruluşlarının ortak araştırmasına göre, bu donörden en az 197 çocuk dünyaya geldi. Sperm örnekleri, ticari bir sperm bankası üzerinden farklı ülkelere satıldı.

Araştırmada, resmî olarak doğrulanmış sayı 197. Ancak beş ülkenin bilgi paylaşmayı reddetmesi nedeniyle, gerçek rakamın bunun oldukça üzerinde olabileceği belirtiliyor.

Belçika’da kurallara rağmen 53 çocuk

Belçika’da, söz konusu donörün spermiyle doğan çocuk sayısı şimdilik 53 olarak biliniyor. Skandal, ilk kez mayıs sonunda Belçika’da gündeme gelmişti.

O dönem en az 39 Belçikalı kadının aynı donörden gebelik elde ettiği açıklanmış, bu bile mevzuata aykırı bulunmuştu. Çünkü Belçika’da bir donörün spermi en fazla 6 kadın için kullanılabiliyor.

Daha sonra yapılan genetik incelemelerde, Danimarkalı donörün kanser riskini artıran bir gen mutasyonu taşıdığı ortaya çıktı. Bu durum, hem çocuklar hem de anneler açısından ciddi sağlık endişesi doğurdu.

2027’de AB’de yeni tarama kuralları

Avrupa Birliği’nde 2027’de yürürlüğe girecek yeni mevzuatla, sperm bağışlarında genetik tarama kuralları sıkılaştırılacak. Ayrıca AB çapında bir donör kayıt sistemi kurulması öngörülüyor.

Ancak dikkat çekici bir boşluk var: Bir donörün spermiyle dünyaya gelebilecek çocuk sayısına üst sınır getirilmesi hâlâ AB düzeyinde planlanmıyor. Bu sınırlar, şimdilik her ülkenin kendi ulusal kurallarına bırakılmış durumda.

“AB çapında sınır ve ortak sicil şart”

Belçika Sağlık Bakanı Frank Vandenbroucke, yaşananların ardından Brüksel’e daha güçlü bir düzenleme çağrısı yaptı.

Vandenbroucke, tüm AB ülkelerini kapsayan merkezi bir sperm donörü sicili kurulmasını ve bir donörün spermiyle doğabilecek çocuk sayısına Avrupa genelinde bağlayıcı bir üst sınır getirilmesini savunuyor.

Bakan, bu tür vakaların tekrarlanmaması için hem genetik taramanın sıkılaştırılması hem de uluslararası düzeyde izleme ve kayıt sistemlerinin güçlendirilmesi gerektiğini vurguluyor.