‘Süper cezaevi’ elde kaldı: Boş bina ısınıp su akıtıyor

Saksonya ve Thüringen’in ortak projesi olan Zwickau-Marienthal’deki yüksek güvenlikli yeni cezaevi, yıllardır skandallarla gündemde. Yaklaşık iki yıl önce tamamlanması planlanan ve 174 milyon avroya mal olması öngörülen proje, 20 aydır fiilen durdu.

Şantiyede tek bir tuğla bile eklenmezken, boş bina hâlâ ısıtılıyor ve tesisat çalıştırılıyor. Saksonya Maliye Bakanlığı, Bild’in sorusuna verdiği yanıtta, kullanılmayan binaların da belirli ölçüde ısıtılmasının zorunlu olduğunu belirtiyor.

Bakanlık sözcüsü, “Boş ve kullanılmayan binaların ısıtılması zorunlu. Aksi hâlde don hasarı ya da küf oluşumu gibi sorunlar yapıya ciddi zarar verebilir” diyor. Açıklamaya göre yıllık ısınma gideri, hava koşullarına bağlı olarak ortalama 200 bin avro düzeyinde.

Su tesisatı da masraf kalemi. İçme suyu düzenlemeleri gereği borulardan belli aralıklarla su akıtılması ve hatların ‘yıkanması’ gerekiyor. Bu işlemler, hem teknik kontroller hem de eksik ve hataların belgelenmesi için de kullanılıyor.

Mart 2024 sonundan bu yana şantiyede fiilen çalışma yapılmıyor. Buna rağmen 2024 yılı boyunca tesiste 1700 metreküp su tüketildi. Su ve kanalizasyon giderleri, bu yıl için yaklaşık 8 bin avro olarak açıklandı.

Maliyet katlandı, işler 2027’de devam edecek

Eyaletler, projede ciddi inşaat ve planlama hataları olduğunu belirtiyor ve Münih merkezli genel planlayıcı firma ile yollarını ayırmış durumda. Buna karşın bina boş dururken masraflar katlanıyor.

Başlangıçta 174 milyon avro olarak hesaplanan cezaevi, şimdiden devasa bir maliyete dönüşmüş durumda. Saksonya Maliye Bakanı Christian Piwarz’ın eyalet meclisinde AfD’nin soru önergesine verdiği yanıta göre, toplam maliyet 476 milyon avroya kadar çıkacak. Buna ek olarak 24 milyon avroluk bir ‘risk payı’ da öngörülüyor. Böylece proje, ilk planın yaklaşık iki buçuk katına mal olacak.

Şu anda cezaevinde mahkûmlar değil, bilirkişiler ve denetçiler zaman geçiriyor. Maliye Bakanlığı, asıl iç donanım ve tamamlayıcı inşaat işlerine 2027 yılında yeniden başlanmasının hedeflendiğini bildiriyor.

Başından beri sorunlu proje

Yeni cezaevi daha başlangıçta sorunlu bir zemine oturdu. Seçilen arsa, eski bir Reichsbahn bakım tesisi. İncelemelerde toprakta kurşun ve arsenik gibi zararlı maddeler tespit edildi. Zemin, yüksek maliyetle temizlenmek zorunda kaldı.

Artan maliyetler nedeniyle projeyi üstlenecek tek bir ana yüklenici bulunamadı. Bu nedenle işler parça parça ihale edildi ve devreye genel planlayıcı firma girdi. Saksonya tarafına göre bu süreçte onlarca planlama hatası ortaya çıktı.

Planlama hataları mahkemelik oldu

Bazı noktalarda duvar yüzeylerinden boş boru hatlarının dışarı çıktığı, çatıların su sızdırdığı, pencere altlarından içeri su girdiği tespit edildi. Saksonya ve Thüringen, bu nedenle genel planlayıcı firmayla şimdi mahkeme sürecinde.

Eyaletler, yaklaşık 50 planlama hatası nedeniyle daha önce ödenen paraların geri alınmasını istiyor. Uzun sürmesi beklenen davada tazminat talepleri de masada. Öte yandan firma, karşı dava açarak 2,7 milyon avro tutarında ek ödeme talep ediyor.

Bazı bölümlerin yeniden yapılması gerekecek. Piwarz’ın meclis yanıtına göre, binadaki elektrik tesisatının kaba montajı ve bunun üzerine dökülen şapın bir kısmı sökülecek. Eksik ve hataların giderilmesi için yeni ve yüksek ek maliyetler gündemde.

İlk mahkûmlar için hedef tarih 2031

Yetkililer, yeni cezaevine ilk mahkûmların ancak 2031 yılında alınabileceğini öngörüyor. Bunun için önce projeyi devralıp sonuna kadar götürecek yeni bir ‘total yüklenici’ bulunması gerekiyor.

Bu arada bina tamamen boş sayılmaz; masraflar işlemeye devam ediyor. Asansörlerin ‘durma hâli bakımı’ için yılda yaklaşık 14 bin avro ödeniyor. Isıtma sisteminin bakımı için ise enerji maliyetleri hariç 50 bin avro civarında ek gider ortaya çıkıyor.