Orduda marş krizi: Komutan istifa etti

Almanya’nın Saksonya eyaletindeki Feldwebel-Boldt Kışlası’nda düzenlenen Noel etkinliğinde Almanya marşının tartışmalı ilk kıtasının çalınması tepkilere yol açtı. Olayın ardından Kara Kuvvetleri Astsubay Okulu Komutanı Oberst Andreas Schnebelt, sorumluluğu üstlendiğini açıklayarak görevinden ayrıldı.

Schnebelt, istifa açıklamasında “Yaşanan olaydan büyük üzüntü duyuyorum ve sonuçlarına katlanıyorum” dedi. Bundeswehr, istifa talebinin kabul edildiğini bildirdi. Okul yönetiminin 5 Ocak’tan itibaren geçici olarak Schnebelt’in yardımcısına devredileceği açıklandı.

Nazi dönemi nedeniyle resmî törenlerde kullanılmıyor

Olayın 11 Aralık’ta Delitzsch’te yapılan ve 1.000’den fazla kişinin katıldığı Noel kutlamasında yaşandığı belirtildi. Etkinlikte görev alan sivil DJ, Deutschlandlied’in ilk kıtasını çaldı. Bu kıta, tarihsel arka planı ve Nazi döneminde kötüye kullanılması nedeniyle bugün Almanya’da resmî törenlerde kullanılmıyor.

Almanya’da resmî ulusal marş olarak yalnızca üçüncü kıta kabul ediliyor. Bu bölüm ‘Einigkeit und Recht und Freiheit’ (Birlik, hukuk ve özgürlük) sözleriyle başlıyor. İlk kıtanın çalınmasının ardından üçüncü kıta da çalındı.

Schnebelt, “İlk kıtanın çalınması ve olayın yeterince hızlı ve açık biçimde ele alınmaması, ordudaki yönetim anlayışıyla bağdaşmıyor” değerlendirmesinde bulundu.

Disiplin soruşturması başlatıldı

Bundeswehr sözcüsü, olayla ilgili kapsamlı bir disiplin soruşturması başlatıldığını açıkladı. İncelemenin, DJ’yi temin eden sivil hizmet sağlayıcıyı da kapsadığı bildirildi.

DJ ise yerel basına yaptığı açıklamada, etkinlik öncesinde ulusal marş kaydı temin ettiğini, ancak bazı kıtaların resmî olarak kullanılmadığını o an bilmediğini söyledi.

Alman milli marşının ilk kıtası

Deutschlandlied’ın ilk kıtası şöyle:

Deutschland, Deutschland über alles,
Über alles in der Welt …

Bu dizeler, 1841’de şair Hoffmann von Fallersleben tarafından yazıldığında, bugünkü anlamıyla saldırgan ya da yayılmacı değildi. Amaç, o dönemde onlarca küçük devlete bölünmüş Almanya’da birliği vurgulamaktı. Yani “Almanya her şeyin üstündedir” ifadesi, diğer devletlere üstünlük değil, Alman birliğinin önceliği anlamına geliyordu.

Neden artık kullanılmıyor?

Zamanla bu kıta çok farklı bir anlam kazandı. Nazi döneminde (1933–1945) özellikle ilk kıta, saldırgan milliyetçilik ve yayılmacı ideolojinin simgesi hâline getirildi. ‘Deutschland über alles’ ifadesi, üstünlük iddiası ve ırkçı söylemle özdeşleşti. Bu nedenle savaş sonrası Almanya’da, bu dizelerin demokratik ve barışçı bir devletle bağdaşmadığı görüşü benimsendi.

Bugünkü resmî durum

1952’den bu yana, Almanya’nın resmî millî marşı yalnızca üçüncü kıta. Üçüncü kıtada; Birlik (Einigkeit), hukuk (Recht) ve özgürlük (Freiheit) değerleri vurgulanıyor. İlk ve ikinci kıtalar resmî törenlerde söylenmez, devlet tarafından da kullanılmaz.

Yani ilk kıta tarihsel olarak yazıldığı dönemde masum bir birlik çağrısıydı. Ancak Nazi geçmişi nedeniyle bugün politik ve toplumsal olarak kabul edilemez görülür. Bu yüzden Almanya, bilinçli bir tercihle yalnızca üçüncü kıtayı kullanır.