Önlenebilir hastalıklarda alarm: Avrupa'nın son sıralarındayız

Almanya’da sigara, alkol, kötü beslenme ve hareketsizlik gibi önlenebilir risklere karşı yeterince mücadele edilmediği uyarısı yapıldı. AOK ile Alman Kanser Araştırma Merkezi’nin (DKFZ) ortak raporuna göre Almanya, Kuzey ve Orta Avrupa’da “önleme politikalarında en zayıf ülkelerden biri” konumunda.

Toplam 18 ülkenin incelendiği çalışmada Almanya sondan ikinci sırada yer aldı. Uzmanlar, ülkelerin DSÖ ve bilim çevrelerinin önerdiği önleyici sağlık politikalarını ne ölçüde hayata geçirdiğine bakarak 100 puanlık bir “Public Health Index” oluşturdu. Almanya bu endekste sadece 36,9 puan alabildi. İsviçre, Almanya’dan bile daha düşük bir notla listenin en altına indi.

Ölümlerin yüzde 40’ı yaşam tarzı ile bağlantılı

Rapora göre Almanya’daki ölümlerin yaklaşık yüzde 40’ında sigara, alkol, obezite, dengesiz beslenme ve hareketsiz yaşam gibi faktörler önemli rol oynuyor.

DKFZ’nin hesaplamalarına göre 2021 yılında yalnızca sigara ve pasif içicilik nedeniyle yaklaşık 131 bin kişi hayatını kaybetti. Yüksek kan şekeri, yüksek tansiyon, alkol kullanımı ve obezitenin de her yıl on binlerce ek ölüme yol açtığı tahmin ediliyor.

Uzmanlar, bu ölümlerin büyük kısmının daha sıkı önlem ve bağlayıcı yasal düzenlemelerle önlenebileceğini vurguluyor.

Vergi, reklam yasağı ve kısıtlama çağrısı

Raporu hazırlayan kurumlar, tütün, alkol ve şekerli ürünlere daha yüksek vergi getirilmesini, reklam yasaklarının genişletilmesini ve satış kısıtlamalarının artırılmasını öneriyor.

AOK Federal Birliği Başkanı Carola Reimann, “Cesur önleme politikaları konusunda komşularımızdan çok şey öğrenebiliriz.” diyerek Almanya’nın diğer Avrupa ülkelerine kıyasla geri kaldığını söyledi.

Yüksek sağlık harcaması, düşük yaşam süresi

Raporda, Almanya’nın kişi başına sağlık harcamasının AB ortalamasının çok üzerinde olduğuna da dikkat çekildi. 2022’de kişi başına 5 bin 317 avro sağlık harcaması yapıldı. Bu tutar, AB ortalamasından yaklaşık 2 bin 200 avro daha fazla.

Buna rağmen Almanya’da ortalama yaşam süresi ilk kez AB ortalaması olan 81,4 yılın altına düştü. Uzmanlara göre bu durum, sistemin ağırlıklı olarak tedaviye odaklandığını, önlemeye ise yeterli kaynak ve öncelik verilmediğini gösteriyor.

“Önleme bireye bırakılamaz, siyasî görevdir”

Reimann, “Önleme sadece bireyin sorumluluğuna bırakılamaz, bu aynı zamanda siyasî bir görevdir.” diyerek hükûmeti eleştirdi. Raporda, Berlin’in sanayiye “gönüllü önlem” çağrılarıyla yetinmemesi, bağlayıcı yasalar çıkarması gerektiği vurgulandı.

Halk sağlığı uzmanı Hajo Zeeb de Almanya’nın yıllardır DSÖ’nün önerdiği önleme standartlarını “yarım yamalak” uyguladığını söyledi. Zeeb, tütün ve alkol gibi alanlarda düzenlemenin zayıf kaldığını, buna karşılık lobi grupları için ortamın “fazlasıyla elverişli” olduğunu belirtti.