Milyonları ilgilendiriyor: Emlak vergisinde kritik karar günü

Münih’teki Federal Maliye Mahkemesi (Bundesfinanzhof), Almanya’da bu yıl yürürlüğe giren emlak vergisi (Grundsteuer) reformuyla ilgili ilk davalarda karar verecek.

Köln, Berlin ve Saksonya’dan üç dosyada mülk sahipleri, ocak ayından beri geçerli olan yeni düzenlemeye karşı dava açmıştı. İlk derece maliye mahkemeleri bu şikâyetleri reddetti. Şimdi ülkenin en yüksek maliye mahkemesi temyiz sürecinde son sözü söyleyecek.

Karar, yalnızca bu üç dosya için değil, ülke genelindeki binlerce benzer dava açısından da emsal niteliği taşıyabilir.

Emlak vergisi dolaylı olarak herkesi etkiliyor

Emlak vergisini resmî olarak ev sahipleri ödüyor. Ancak Almanya’da bu vergi, genellikle ‘ek gider’ kalemi olarak kiracılara yansıtılıyor. Bu nedenle sistemdeki değişiklik, fiilen ülke nüfusunun büyük bölümünü ilgilendiriyor.

Augsburg Üniversitesi’nden hukukçu Gregor Kirchhof, yeni yasayı eşitlik ilkesine aykırı buluyor. Vergi daireleri, emlak vergisinin temelini hesaplarken ‘ortalama net soğuk kira’ ve ‘ortalama arsa değeri’ gibi genel veriler kullanabiliyor.

Davacılar, bu verilerin çok kaba kaldığını, bölgesel ve yerel farklılıkları yeterince yansıtmadığını savunuyor. Bu nedenle benzer durumdaki mülkler arasında ciddi vergi adaletsizlikleri oluştuğu iddia ediliyor.

2,8 milyon itiraz, 2 binden fazla dava

Bugün karara bağlanacak üç dosya, 11 eyalette uygulanan federal ‘Grundsteuer modeli’ ile ilgili. Buna karşılık Baden-Württemberg, Bavyera, Hamburg, Hessen ve Aşağı Saksonya kendi eyalet modellerini yürürlüğe koydu. Bu eyalet sistemlerine karşı da çok sayıda itiraz ve dava açılmış durumda.

Kirchhof’un verdiği bilgilere göre, Almanya genelinde yaklaşık 2,8 milyon mülk sahibi, vergi dairelerinin gönderdiği yeni emlak vergisi değerlerine yazılı itiraz yaptı. Ülke çapında 18 maliye mahkemesinde şu ana kadar 2 binden fazla dava açıldı; bu davaların önemli bir kısmı ilk aşamada reddedildi.

Bundesfinanzhof’un vereceği karar, hem bu dosyalar hem de gelecekte açılacak davalar için yol gösterici olacak.

Reform neden zorunlu hâle geldi?

Emlak vergisinin yeniden düzenlenmesi, 2018 yılında Federal Anayasa Mahkemesi’nin eski sistemi anayasaya aykırı bulmasının ardından zorunlu hâle geldi.

Mahkeme, vergi matrahı olarak kullanılan arsa ve bina değerlerinin onlarca yıldır güncellenmemesini ağır biçimde eleştirmişti. Batı Almanya’da değerler en son 1964’te, Doğu Almanya’da ise 1935 tarihli veriler üzerinden hesaplanıyordu.

Bu durum, benzer özelliklere sahip gayrimenkullerin çok farklı vergi yükleriyle karşılaşmasına ve ülke genelinde ciddi dengesizliklere yol açıyordu.

Bugün açıklanacak kararlar, yeni emlak vergisi sisteminin de anayasal eşitlik ve adalet sınırları içinde kalıp kalmadığına dair önemli bir işaret olarak görülüyor.