'Kısa çalışma ödeneği’ uzatılıyor

Almanya’da hükûmet, ‘XXL kısa çalışma ödeneği’ diye anılan düzenlemeyi yeniden uzatma hazırlığında. Yıl sonunda bitmesi planlanan uygulamanın, Çalışma Bakanı Bärbel Bas’ın kararnamesiyle 31 Aralık 2026’ya kadar devam etmesi öngörülüyor. Merz hükûmetinin uzatmayı bugünkü kabine toplantısında resmen onaylaması bekleniyor.

Uzatma için Federal İş Ajansı bütçesinden 180 milyon avro ayrıldığı belirtiliyor. Bu mekanizmayla siparişlerin düştüğü dönemlerde şirketlerin çalışanlarını işten çıkarmak yerine çalışma saatlerini azaltması, gelir kaybının bir bölümünün de devlet desteğiyle telafi edilmesi hedefleniyor.

Gerekçe: Uzatılmazsa işten çıkarmalar hızlanabilir

Hükûmetin gerekçesi, ekonomide hızlı bir toparlanma beklentisinden çok, toplu işten çıkarmaları önleme kaygısına dayanıyor. Uygulama uzatılmazsa kısa çalışma kullanan işletmelerde ‘önemli ölçekte işten çıkarma’ yaşanabileceği ifade ediliyor.

Federal İş Ajansı verilerine göre Eylül 2025’te 209 bin 289 kişi kısa çalışma ödeneği aldı. İşten çıkarmalara gitmemek için kısa çalışmaya başvuran işletme sayısı da 9 bin 977 olarak açıklandı.

Koalisyonda gerilim: Reiche’nin itirazı geri çekildi

Uzatma kararı koalisyon içinde tartışma yarattı. Düzenlemenin kasım sonunda koalisyon komitesinde prensipte kabul edildiği, ancak Ekonomi Bakanı Katharina Reiche’nin sonrasında itiraz ettiği aktarılıyor.

İtirazın, Bürgergeld reformunda daha sert adımlar için bir pazarlık unsuru olarak kullanıldığı yorumları da yapılıyor. Bir başka itiraz noktası ise kısa çalışmanın, gerekli yapısal dönüşümü yavaşlatabileceği endişesi. İşveren çevreleri de uygulamanın sürekli uzatılmasının dönüşümü frenleyebileceğini savunuyor. Buna karşılık Reiche’nin bakanlığının itirazını geri çektiği, hükûmetin de kısa çalışmanın yapısal dönüşüm üzerindeki etkilerini izleyip analiz etmeyi taahhüt ettiği belirtiliyor.

Kısa çalışma ödeneği nasıl işliyor?

Kısa çalışma ödeneği, geçici sipariş ya da üretim kaybı yaşayan şirketlerde çalışma süresi azaltıldığında devreye giriyor. İş Ajansı, çalışanların net gelir kaybının bir bölümünü karşılıyor. Mevcut uygulamada bu oran genellikle yüzde 60, çocuklu hanelerde ise yüzde 67 düzeyinde.