İşte yeni askerlik yasasıyla ilgili bilmeniz gerekenler...

Almanya’da CDU/CSU ile SPD’nin uzlaştığı yeni askerlik modeli, zorunlu yoklamayı merkeze alıyor. Yasa henüz onaylanmadı ancak ana çerçeve kesinleşmiş durumda. Buna göre 18 yaşına giren tüm erkeklere resmi bir yoklama çağrısı gönderilecek. Amaç, her yıl yüz binlerce gencin fiziksel ve sağlık açısından askerlik için uygun olup olmadığını belirlemek. Kadınlara da bir form gönderilecek ancak onlar için hukuki bir zorunluluk bulunmuyor. CDU’lu Jens Spahn, tüm gençlerin yoklamadan geçirilmesini “ülkenin savunma kapasitesini net biçimde görmek için gerekli” diye açıklıyor.

İhtiyaç esaslı askerlik nasıl işleyecek?

Yeni sistemin adı “Bedarfswehrpflicht”, yani ihtiyaç esaslı askerlik. Önce tüm genç erkekler yoklamadan geçecek. Ardından askerlik için gönüllü başvurular alınacak. Hedeflenen sayıya ulaşılamazsa kura devreye girecek ve eksik kalan kontenjan zorunlu hizmetle doldurulacak. Savunma Bakanı Boris Pistorius, 2026’da yaklaşık 20 bin gencin göreve başlamasını hedefliyor. Bu sayının iki yıl içinde 28 bine kadar çıkması bekleniyor. Temel hedef gönüllülerle kontenjanı doldurmak olsa da sistem gerekirse zorunluluğa dönüşecek şekilde tasarlandı.

Askerlik süresi ve maaş

Yeni askerlik hizmeti altı ay sürecek. İlk üç ay temel eğitim, ikinci üç ay birliklerde görev olarak planlanıyor. Bu model kısa sürede temel savunma becerilerinin kazandırılmasını ve ordunun personel açığının kademeli biçimde kapanmasını amaçlıyor. Pistorius’un açıkladığı teşvik paketi kapsamında askerlik yapanlara aylık 2 bin 600 avro brüt maaş ödenecek. Hizmetini uzatmak isteyenlere sürücü belgesi masraflarında devlet desteği sunulacak ve IT ile mesleki eğitim kurslarına erişim sağlanacak. Bakan bu paketi gençler için hem ekonomik hem mesleki anlamda ‘cazip bir fırsat’ olarak değerlendiriyor.

Yoklama sürecinde gençleri ne bekliyor?

Yeni yasa, 1957–2011 arasındaki klasik yoklama sistemine büyük oranda geri dönüyor. Yoklamada görme ve işitme testlerinden eklem ve omurga muayenelerine, kan ve idrar analizlerinden uyuşturucu taramasına kadar kapsamlı bir sağlık kontrolü yapılacak. Gençlerden sigara, alkol ve uyuşturucu kullanımına ilişkin bilgiler de istenecek. Muayenenin sonunda her genç uygunluk derecesine göre kategorilere ayrılacak. Önceki sistemde tam uygun olanlardan kalıcı olarak elverişsiz olanlara kadar farklı sınıflandırmalar vardı ve benzer bir uygulamanın geri gelmesi bekleniyor.

Kadınlar ve anayasa tartışması

Kadınlar için zorunlu askerlik öngörülmüyor ancak tüm genç kadınlara da bir gönüllülük formu gönderilecek. FDP lideri Christian Dürr ise zorunlu askerlik tartışmasının cinsiyetten bağımsız yürütülmesi gerektiğini savunarak Anayasa’nın değiştirilmesini ve kadınların da yükümlülük kapsamına alınmasını istiyor. Ancak FDP’nin artık Meclis’te temsil edilmemesi ve anayasa değişikliği için üçte iki çoğunluğun gerekmesi nedeniyle bu ihtimal şu anda oldukça düşük görünüyor.

Destekleyenler ve karşı çıkanlar

Yeni askerlik modeli Almanya’da geniş bir tartışma başlattı. Yeşiller’den savunma uzmanı Sara Nanni, düzenlemeyi sistemi daha iyi hâle getirmek yerine daha karmaşık hâle getiren bir ‘Verschlimmbesserung’ olarak tanımlıyor. Ona göre tüm bir kuşağın yoklamadan geçirilmesi pratikte uygulanması zor bir süreç. Sol Parti ise ilkesel olarak tüm zorunlu hizmet türlerine karşı çıkıyor. Parti Eş Genel Başkanı Jan van Aken, “Kötü bir şey sadece herkesi kapsıyor diye iyi hâle gelmez” diyerek zorunlu askerliği doğrudan reddediyor. Gençlik temsilcileri ise devletin gençlerden fedakârlık beklerken eğitim ve ruh sağlığı için ciddi bir yatırım yapmamasını eleştiriyor. Almanya Öğrenci Konferansı’ndan Quentin Gärtner, savunma kapasitesini güçlendirmek için gençlerin desteklenmesi gerektiğini, aksi hâlde gönüllülüğe dayalı sistemin başarısız olacağını söylüyor.

Buna karşılık ordu ve bazı kurumlar düzenlemeyi olumlu buluyor. Bundeswehr Birliği Başkanı André Wüstner, yeni modelin orduya girişin cazibesini artırdığını ve askerî hedeflerde şeffaflık sağladığını belirtiyor. Evangelik Askerî Piskopos Bernhard Felmberg de zorunluluk ile gönüllülük arasındaki dengenin doğru kurulduğunu savunuyor. NATO Genel Sekreteri Mark Rutte ise uzlaşmayı ‘çok önemli’ olarak nitelendiriyor ve Almanya’nın savunma kapasitesine yapılacak her katkının ittifak için güçlendirici olduğunu vurguluyor.

Tartışma daha yeni başlıyor

Almanya, 2011’de askıya aldığı zorunlu askerliği fiilen geri getirmeye hazırlanıyor. Yeni modelde tüm 18 yaşındaki erkekler yoklamaya çağrılacak, askerlik süresi altı ay olacak ve gönüllü sayısı yetmezse kura devreye girecek. Kadınlar şimdilik yalnızca gönüllü olarak sisteme dahil olabilecek. Koalisyon, düzenlemenin savunma kapasitesini artıracağını savunurken muhalefet ve gençlik temsilcileri eşitlik, eğitim ve ruh sağlığı gibi başlıklarda ciddi sorular yöneltiyor. Tasarı Meclis’e geldiğinde tartışmaların daha da büyüyeceği kesin. Almanya’da askerlik ve gençlerin geleceği uzun süre gündemde kalacak gibi görünüyor.