Federal hükûmetin önünde yıl sonuna kadar bunlar var

Emeklilik paketi ve yeni askerlik düzenlemesi üzerindeki büyük tartışmalar şimdilik geride kaldı. Ancak koalisyonun 2025 sonuna kadar çözmesi gereken kalın bir dosya yığını masada duruyor.

Sağlık sigortası primlerinde zam baskısı

Başbakan Friedrich Merz, 1 Ocak 2026’da milyonlarca sigortalının sağlık sigortası primlerinin yeniden artmamasını istiyor. Bu hedefe, Sağlık Bakanı Nina Warken’in hazırladığı tasarruf paketiyle ulaşılması planlanıyor. Paket, özellikle hastanelere yapılan ödemelerde kesintiyle yaklaşık 2 milyar avro tasarruf öngörüyor.

Yasa, Federal Meclis’ten geçti ama Bundesrat’ta takıldı ve uzlaşma komisyonuna gönderildi. Eyaletler, hastanelerin bu yükü kaldıramayacağını savunuyor. Zaman ise giderek daralıyor.

Warken, gecikmenin önümüzdeki yıl ek katkı paylarında daha yüksek artış riskini büyüttüğü uyarısında bulundu. Birçok sağlık kasası, yasa çıksa bile üyelerini şimdiden zam ihtimaline hazırlıyor. Çünkü yasalara göre rezervlerini alt sınıra çekmek zorundalar.

Tekniker Krankenkasse Başkanı Jens Baas, “Tasarruf paketi yıl sonuna kadar Bundesrat’tan geçse bile bizim için aslında çok geç” diyor. Kasaların şu anda bütçelerini hazırlaması gerektiğini, 2025 için yaklaşık 10 milyar avroluk açık beklediklerini hatırlatıyor. Baas’a göre gelecek yıl prim artışı ‘gerçekçi’, sonraki yıl ise durum daha da kötüleşecek.

Şu anda yasal sağlık sigortasında genel prim oranı yüzde 14,6. Bu oran işçi ve işveren arasında paylaşılıyor. Bunun üzerine her kasanın kendi belirlediği ek katkı payı geliyor. Warken, tasarruf paketiyle bu ek katkının 2025 için ortalama yüzde 2,9 seviyesinde kalmasını hedefliyordu.

Isınma yasasında belirsizlik sürüyor

Siyasi baskısı artan ama acil takvim baskısı olmayan diğer dosya ise ısınma ve binalarda enerji verimliliği. Merz hükûmeti, trafik ışığı koalisyonundan kalan Heizungsgesetz’i kaldırmayı ve yerine daha esnek, teknolojiye açık yeni bir Bina Enerji Yasası (GEG) getirmeyi vaat etti.

Koalisyon anlaşmasında “Isınma yasasını kaldıracağız” ifadesi yer alıyor. Ancak yerine gelecek düzenlemenin ne kadar sıkı olacağı belirsiz. Tartışmanın merkezinde iki nokta var; yeni kurulan ısıtma sistemlerinin en az yüzde 65 yenilenebilir enerjiyle çalışması şartı ve gazlı sistemler için tanınacak geçiş süreleri.

Sektör temsilcileri, bu belirsizlik yüzünden yatırım planlarının askıda kaldığını, tüketiciler açısından da ciddi kararsızlık oluştuğunu söylüyor.

Heizungsgesetz, çarşamba günü yapılacak koalisyon komitesi toplantısında yeniden gündeme gelecek. Kasım sonunda yapılan son zirvenin ardından bu başlıkta somut bir ilerleme olup olmadığı hâlâ net değil.

2027 bütçesi için yeni tasarruf paketi

Koalisyonu bekleyen bir diğer ağır dosya, 2027 bütçesindeki milyarlarca avroluk boşluk. Başbakan Merz, SPD Genel Başkanı ve Maliye Bakanı Lars Klingbeil ile CSU lideri Markus Söder, ‘yılbaşı civarında’ bir çözüm paketi sunmak istiyor.

Şu anda açığın 2027 için 20 milyar avronun altına indiği tahmin ediliyor. Ancak sonraki yıllar için mâli boşluk çok daha büyük. Bu yüzden yeni bir tasarruf paketinin kaçınılmaz olduğu konuşuluyor.

Masada teşvik programlarının ve sübvansiyonların kesilmesi, hatta vergi artışları gibi seçenekler var. Bu başlıkların uzun gece toplantılarına ve sert koalisyon tartışmalarına yol açması bekleniyor. Somut kararların ancak şubat–mart döneminde netleşebileceği ifade ediliyor.

Emeklilikte asıl büyük pazarlık yeni başlıyor

Emeklilik paketi Bundestag’dan geçti ama sistemin geleceğini belirleyecek asıl büyük reform şimdi hazırlanacak. Bunun için kurulacak emeklilik komisyonunun bileşimi henüz kesinleşmedi. Hedef, komisyonu Noel’den önce şekillendirmek.

Koalisyon partilerinin yanı sıra, CDU/CSU içindeki genç milletvekillerinin de komisyonda yer alması bekleniyor. Bu grup, Çalışma Bakanı Bärbel Bas’tan memnun değil ve bunu açıkça dile getiriyor. Bas ise Genç Grup’un mutlaka komisyona gireceğini düşünüyor.

Komisyonun 17 Aralık’taki kabine toplantısında resmen atanması gündemde. Bas, “Masaya tüm konular gelecek” diyerek üç başlık sayıyor; emeklilik yaşı, sisteme kimlerin prim ödeyeceği ve emekliliğin nasıl finanse edileceği.

Bakan, “Hiçbir düşünce yasağı istemiyoruz” diyerek emeklilik yaşının prim günleriyle ilişkilendirildiği modellerin de tartışılacağını söylüyor. Maliye Bakanı Klingbeil’in danışmanı iktisatçı Jens Südekum da emeklilik yaşının yaşam beklentisine değil, ödenen prim yıllarına bağlanmasını ‘daha adil’ buluyor.

Buna karşılık, sermaye gelirleri üzerine de emeklilik primi getirilmesi fikri özellikle CDU/CSU içinde güçlü direnişle karşılanıyor.

Bürgergeld kavgası: Reform mu, kaldırma mı?

Perde arkasında yoğun tartışma yaratan bir diğer dosya, Bürgergeld sisteminin geleceği. SPD’li Çalışma Bakanlığı, mevcut düzeni ‘büyük bir reformla’ yeniden şekillendirmek istiyor. Birlik partileri ise Bürgergeld’i tümden kaldırmaktan yana.

Planlanan değişikliklerle, temel güvence sisteminin daha sert yaptırımlar içermesi hedefleniyor. Devlet desteği alanların iş arama ve kurallara uyma yükümlülüklerinin daha sıkı denetlenmesi gündemde.

Bas’ın hazırladığı taslağın, Noel’den önceki son iki olağan kabine toplantısından birinde hükûmetten çıkıp Meclis sürecine gelmesi planlanıyor. Ancak yıl bitmeden yetişip yetişmeyeceği hâlâ belirsiz.

Dış politikada ağır dosya: Rus varlıkları ve Ukrayna

Merz’i dış politikada da zor kararlar bekliyor. Başbakan, 18 Aralık’ta yapılacak AB Zirvesi’nde, Avrupa’da dondurulan Rus devlet varlıklarından elde edilen gelirlerin Ukrayna’ya aktarılması için uzlaşma arayacak.

Özellikle Belçika ciddi çekincelere sahip. Brüksel merkezli Euroclear kurumu üzerinden yaklaşık 185 milyar avroluk Rus varlığı yönetiliyor. Belçika hükûmeti, bu paraların kullanımından doğabilecek mali ve hukuki risklerden endişe ediyor.

Merz’in geçen hafta Belçika Başbakanı Bart De Wever ve AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ile yaptığı görüşmeden de somut bir sonuç çıkmadı.

Avrupa’nın dev savunma projesi: FCAS

Yıl bitmeden karara bağlanması gereken bir diğer kritik dosya, Avrupa’nın en büyük savunma projesi olarak görülen FCAS (Future Combat Air System). Yeni savaş uçağı ve hava savunma sistemi, 2040’tan itibaren Eurofighter’in yerini alacak. Projenin ana ortakları Almanya ve Fransa; İspanya da sürece dâhil.

Ancak aylardır ciddi gerilim yaşanıyor. Özellikle Fransız savunma şirketi Dassault, projede daha güçlü bir rol talep ediyor. Bu talep, Berlin ve Madrid’de rahatsızlık yaratmış durumda.

FCAS’ın çökmesi, yalnızca Almanya–Fransa ilişkilerini zedelemekle kalmayacak. Aynı zamanda Avrupa’nın NATO sahasında savunma alanında daha fazla birlikte hareket etme hedefini de ciddi biçimde sarsabilecek bir gelişme olarak görülüyor.