Emeklilikte şimdi de yaş tartışması başladı

Almanya’da emeklilik yaşının doğum tarihine göre değil, emeklilik kasalarına ödenen prim yılına göre belirlenmesi yeniden tartışılıyor. Çalışma Bakanı Bärbel Bas, bu modele prensipte sıcak baktığını açıkladı.

İki model masada

Bas, ARD’nin ‘Bericht aus Berlin’ programında, Maliye Bakanı Lars Klingbeil’in danışmanı ekonomist Jens Südekum’un önerisini değerlendirdi. Südekum, emeklilik yaşının yaşam süresine otomatik bağlanması yerine, sisteme ödenen prim yılına göre ayarlanmasının daha adil olacağını savunuyor.

Bas, şu anda iki modelin masada olduğunu anlattı; birincisi, emeklilik yaşının ortalama yaşam beklentisine göre otomatik olarak yükseldiği sistem, ikincisi ise belirli sayıda katkı yılı doldurulduğunda emekli olunabilen, yani çalışma süresine dayalı model.

Akademisyenler daha geç, erken başlayanlar daha erken emekli olabilir

Bas, bu modeli somut bir örnekle anlattı: 

Eğer biri 16 yaşında mesleki eğitime başlıyor ve sosyal güvenlik sistemine uzun süre prim ödüyorsa, elbette daha erken ayrılabilmeli. Buna karşılık daha geç başlayan, önce üniversite okuyan ve ancak sonrasında kasalara ödeme yapmaya başlayanlar daha uzun çalışmak zorunda kalır.

Bu yaklaşım, fiiliyatta genelde daha geç iş hayatına giren üniversite mezunları için emekliliğin daha ileri bir yaşa kalması anlamına geliyor. Buna karşılık, erken yaşta çalışan ve uzun yıllar prim ödeyen işçiler ve meslek erbabı daha erken emeklilik hakkına sahip olabilecek.

Bas, yeni kurulacak emeklilik komisyonunda hem yaşam süresine bağlı modelin hem de prim yılına bağlı modelin ayrıntılı biçimde tartışılacağını söyledi.

Mevcut sistemde emeklilik yaşı nasıl belirleniyor?

Almanya’da yürürlükteki düzenlemeye göre emeklilik yaşı, 2031’e kadar kademeli olarak 67’ye yükseliyor. En az 45 yıl prim ödeyenler ise, belirli şartları yerine getirdikleri takdirde daha erken emekli olma imkânına sahip.

Federal Çalışma Bakanlığının verilerine göre, 1 Ocak 1953’ten sonra doğan sigortalılar için emeklilik yaşı her yeni kuşakta iki ay daha artıyor.

1 Ocak 1964’ten sonra doğanlar ise 65 yaşını doldurduklarında, emekli aylıklarında kesinti yapılmadan emekli olma hakkına sahip. Prim yılına bağlı yeni bir modelin kabul edilmesi hâlinde, bu tablonun yeniden şekillenmesi gündeme gelebilir.

Yeni emeklilik paketi ve genç kuşakların yükü

Bundestag, cuma günü hükûmet partileri CDU/CSU ve SPD’nin oylarıyla yeni emeklilik paketini kabul etti. Özellikle CDU’nun Genç Grup’a mensup üyelerinin eleştirilerine göre bu paket, uzun vadede genç kuşakların sırtına daha ağır bir mâli yük bindirecek.

Başbakan Friedrich Merz, 2026’da kapsamlı bir emeklilik reformu başlatacaklarını açıkladı. Amaç, emeklilik sistemini mâli açıdan kalıcı olarak ayakta tutacak, kuşaklar arası dengeyi gözeten bir model bulmak.

Bu çerçevede, emeklilik yaşının doğrudan doğum tarihine değil, sisteme ödenen prim yılına bağlanması önümüzdeki dönemde Almanya’daki en sıcak tartışma başlıklarından biri olmaya aday görünüyor.