Çırak krizi: Daha az sözleşme, daha çok işsiz genç

Almanya’da mesleki eğitim pazarı 2025’te belirgin biçimde küçüldü. Hem yeni çıraklık sözleşmelerinin sayısı düştü hem de çıraklık yeri bulamayan gençlerin sayısı arttı.

Federal Mesleki Eğitim Enstitüsü’nün (BIBB) verilerine göre, 2025 eğitim yılında 475 bin 950 yeni çıraklık sözleşmesi imzalandı. Bu, bir önceki yıla kıyasla yüzde 2,1’lik gerilemeye denk geliyor.

Sanayi ve ticarette sert düşüş

En büyük kayıp, zaten uzun süredir zorlanan sanayi ve ticaret alanlarında görüldü. Bu sektörlerde imzalanan yeni sözleşme sayısı yüzde 4,6 oranında azaldı.

İşletmelerin gençlere sunduğu toplam çıraklık pozisyonu da geriledi. Çıraklık teklifi yüzde 4,6 düşerek 530 bin 300 seviyesine indi.

On binlerce genç hiçbir yere yerleşemedi

BIBB’ye göre 2025’te 39 bin 900 genç hiçbir çıraklık yeri bulamadı. Bu gençler, ne bir çıraklık sözleşmesine sahip ne de bir eğitim ya da alternatif programa yerleşmiş durumda.

Bir yıl içinde ‘hiçbir şekilde yerleştirilemeyen’ bu grubun sayısı 8 bin 700 kişi artarak yüzde 28’lik sıçrama gösterdi. 2024’te bu sayı 31 bin 200’dü.

Çıraklık aramaya devam eden ama geçici bir alternatifte tutunanların sayısı da yükseldi. Alternatifi olan başvuru sahipleri 39 bin 200’den 44 bin 500’e çıkarak yüzde 13,4 arttı.

Boş kalan pozisyonlar da azalıyor

Öte yandan 2024’e göre 15 bin daha az boş pozisyon bulunuyor. Buna rağmen ülke genelinde hâlâ 54 bin 400 çıraklık yeri doldurulmuş değil.

Uzmanlar, hem gençlerin beklentileri ile şirketlerin koşulları arasındaki uyumsuzluğa hem de ekonomik belirsizliklerin işverenleri daha temkinli davranmaya ittiğine dikkat çekiyor.

Bakan Prien’den uyarı: Herkes aynı yönde çekmek zorunda

Rakamlar, Federal Eğitim Bakanı Karin Prien’i de endişelendirdi. CDU’lu bakan, ekonomideki gidişat ile mesleki eğitim piyasasının ne kadar sıkı bağlı olduğunu vurguladı.

Prien, “Şimdi sendikalar, odalar, işveren birlikleri ve devlet birlikte hareket etmek zorunda. Mesleki eğitim, ülkenin geleceğine yapılan bir yatırımdır” dedi.

Şirketlerin gençlere daha cazip çıraklık pozisyonları sunması gerektiğini söyleyen Prien, hem gençlerin hem de deneyimli çalışanların mesleki eğitimi, özellikle belirsiz dönemlerde, ‘güvenli bir gelecek yolu’ olarak görmesi gerektiğini ifade etti.

Bakan, sanayi ve ticarette gerileyen çıraklık sayılarının bu alanlara özel ağırlık verilmesi gerektiğini gösterdiğini belirtti. Meslek tanıtımı ve yaşam boyu öğrenmeye dönük ‘yenilikçi modellerle’ hem gençlerin daha iyi yönlendirileceğini hem de mesleki eğitimin cazibesinin artacağını söyledi.

BIBB’nin istatistiği, her yıl 1 Ekim’den bir sonraki yılın 30 Eylül’üne kadar imzalanan tüm yeni çıraklık sözleşmelerini kapsıyor.