AfD'nin “kesin aşırı sağcı” ilan edilmesi ne anlama geliyor?

Almanya'da iç istihbarat teşkilatı olan Anayasayı Koruma Dairesi, AfD’yi artık “kesin olarak aşırı sağcı” bir oluşum olarak sınıflandırıyor. Peki bu ne anlama geliyor? Tagesschau'daki değerlendirmeye göre; bu karar, üç aşamalı iç izleme sisteminin en üst basamağını temsil ediyor.

• İnceleme vakası (Prüffall): Sadece açık kaynaklar izlenir, herhangi bir gizli yöntem kullanılmaz.

• Şüpheli vaka (Verdachtsfall): Muhbir, izleme, iletişim takibi gibi gizli yöntemler uygulanabilir.

• Kesin aşırılık vakası (gesichert extremistisch): Tehdit şüphe olmaktan çıkar; izleme faaliyetleri daha yoğun, daha sistematik hâle gelir.

AfD, artık en üst düzey olan bu üçüncü kategoriye alınmış durumda. Bu, partinin anayasal düzene karşı ciddi ve kalıcı bir tehdit olarak değerlendirildiği anlamına geliyor.

Meclis çalışmalarına etkisi ne olur?

AfD hâlen yasal bir parti konumunda. Milletvekilleri görevlerine devam ediyor. Ancak Meclis içindeki görevlerde –örneğin komisyon başkanlıkları ya da Meclis Başkan Yardımcılığı– bu sınıflandırma siyasî baskıyı artırabilir. Bu konudaki kararları Federal Meclis alacak.

AfD yasaklanabilir mi?

Yeni sınıflandırma doğrudan bir parti yasağı anlamına gelmiyor. Bir siyasi partinin yasaklanmasına yalnızca Federal Anayasa Mahkemesi karar verebilir. Başvuru hakkı Federal Hükûmet, Eyaletler Meclisi (Bundesrat) veya Federal Meclis’e (Bundestag) ait. Verfassungsschutz doğrudan başvuru yapamaz ancak topladığı bilgiler, olası bir yasak davasında delil olarak kullanılabilir.

AfD'li kamu görevlileri ne olacak?

Devlet memurları, anayasaya ve devlete sadakat yükümlülüğü taşır. Sadece AfD’ye üye olmak görevden alınmaya sebep olmaz. Ancak aşırı sağcı faaliyetlerde bulunan veya parti içinde yönetici olan memurlar için işlem yapılması daha olasıdır. Her vaka görev, konum ve davranış çerçevesinde ayrı ayrı değerlendirilecektir.

Anayasayı Koruma Dairesi'nin yetkileri neler?

AfD artık sistematik biçimde izlenebilecek. Teşkilat, muhbirlerden teknik takibe, haberleşme gözetimine kadar birçok gizli yöntemi kullanabiliyor. Ancak bu işlemler “orantılılık” ilkesine göre yapılmak zorunda. Temel hakların ihlali yasak. Özellikle seçilmiş milletvekilleri söz konusu olduğunda, izleme çok katı yasal şartlara bağlı. Anayasa Mahkemesi yalnızca istisnai durumlarda buna izin veriyor.

Eyaletlerde zaten izleniyordu

AfD’nin Thüringen, Saksonya ve Saksonya-Anhalt gibi bazı eyalet örgütleri zaten uzun süredir “kesin aşırı sağcı” kategorisinde izleniyordu. Şimdi bu statü ilk kez federal düzeyde tüm parti için geçerli hâle geldi.

AfD itiraz edebilir mi?

Evet. Parti daha önce “şüpheli vaka” sınıflandırmasına karşı dava açmış ancak başarısız olmuştu. Şimdi yeni karara da yasal itirazda bulunabilir. Bu durumda sürecin yine aylar, hatta yıllar sürmesi bekleniyor.